LỜI NÓI ĐẦU
Phương pháp nghiên cứu, ngày nay, hơn bao giờ hết, đã trở thành một trong những vấn đề trọng tâm không chỉ của các hoạt động mang tính học đường mà còn của tất cả mọi lãnh vực khác. Làm việc thiếu phương pháp thì thời gian, công sức, năng lực có thể hao tốn rất nhiều nhưng thành quả đạt được chẳng bao nhiêu.
Về phương diện kết quả, sự thành công của con người có thể nhờ vào sự nỗ lực, phấn đấu trong kiên trì và không gián đoạ . Về phương diện hiệu quả , sự phấn đấu và kiên trì vẫn chưa gọi là đủ. Mức độ thành công tùy thuộc vào rất nhiều phương pháp hay kỹ năng làm việc. Có nỗ lực, kiên trì, bền bỉ theo đuôi mục đích hay không thể đạt được như mong muốn. Vì vậy, phương pháp đóng vai trò vô song trong việc nâng cao hiệu xuất của công việc nói chung, công tác khảo cứu nói riêng.
Nhờ biết phương pháp khảo cứu, nhà nghiên cứu có thể đầu tư thời gian làm việc ít nhưng lại thâu hoạch được thành quả công việc cao. Nhanh-hiệu quả -chất lượng là ba đặc tính của một khảo cứu có phương pháp .
Tại các nước tiên tiến, nhất là các nước chịu ảnh hưởng của hệ thống giáo dục Mỹ, phương pháp nghiên cứu là một trong những bộ môn được đưa vào giảng dạy ở cấp cử nhân. Tại các nước chịu ảnh hưởng của nền giáo dục Anh, phương pháp nghiên cứu chỉ được giới thiệu ở cấp phó tiến sĩ. Nhờ được đào luyện về phương pháp nghiên cứu từ cấp cử nhân, sinh viên ngoại quốc đã bắt đầu dấn thân vào con đường nghiên cứu đúng nghĩa, ở nhóm tuổi trẻ trung đầy sức lực và sáng tạo, để cho ra đời những tác phẩm vô song vô song và bất hủ. Lúc này sinh viên không còn nhe và tin vào những gì thầy cô giáo giảng dạy trên lớp một cách thụ động và không đặt vấn đề như ở cấp trung học trở xuống nữa. Đối với sinh viên nắm vững về phương pháp nghiên cứu, kiến thức hay thông tin của thầy cô giáo cũng chỉ là một trong những nguồn tài liệu tham khảo như bao nhiêu nguồn tài liệu khác. Kiến thức của sinh viên được phát triển và lớn dần cho biết cách tham khảo tài liệu, có phương pháp tư duy và viết một cách độc lập và sáng tạo. Trong khi đó, hệ thống giáo dục Anh làm cho sinh viên chậm phát triển hơn về phương diện dấn thân vào con đường sáng tác độc lập, so với hệ thống Mỹ, chỉ vì do phương pháp nghiên cứu được giới thiệu quá trễ!
Tại Việt Nam ta, do thiếu tài liệu tham khảo, bộ môn phương pháp nghiên cứu hiếm khi được triển khai ở cấp học cử nhân và cao học một cách chính thức. Thỉnh thoảng có một số trường đưa nó vào giảng dạy ở cấp cao học hoặc phó tiến sĩ. Có lẽ chính vì thế có quá ít các sáng tác của ta đạt được tiêu chuẩn quốc tế về ba phương diện: phương pháp nghiên cứu, phong cách trình bày và chất lượng nghiên cứu. Trong khi phần lớn tác phẩm còn lại dù đạt yêu cầu về chất lượng, nhưng không đạt tiêu chuẩn về phương pháp nghiên cứu và cách thức trình bày. Một tác phẩm có nhiều giá trị về phương diện khám phá nhiều vấn đề mới mẻ trong một lĩnh vực nghiên cứu nào đó, nhưng đề xuất quá nhiều lỗi về chính tả, văn phạm, cách trình bày cước chú và thư mục không đúng cách v.v.. sẽ có thể làm cho độc giả khó tánh nghi ngờ về chất lượng nghiên cứu vốn có của nó. Một tác giả chu đáo rõ ràng không thể để cho các thiếu sót này, dù nhỏ nhặt, làm phiền và giảm uy tín chất lượng sáng tác của mình.
Trong chiều hướng đó, quyển sách nhỏ này ra đời với một hy vọng khiêm tốn rằng nó sẽ góp phần nào đó trong việc san bằng các khoảng cách thiếu hụt về phương pháp nghiên cứu tại Việt Nam. Tập sách này nhằm cung cấp cho các bạn sinh viên mới bắt đầu dấn thân vào sự nghiệp nghiên cứu hay cho những người ham thích sáng tác nói chung, những chỉ dẫn cần thiết về các mặc ước mang tính quốc tế về viết tắt, về phép chấm câu, về phép viết hoa và nghiêng , về các bộ phận của một bài thảo luận hay luận án, về cách trình bày các bộ phận đó, về cách đọc vả ghi chép tài liệu, về cách soạn thảo và viết bản thảo, về cách ghi cước chú, về cách trình bày thư mục tham khảo , phần phụ lục , bảng giải thích thuật ngữ, bảng chú dẫn mục từ, và cách biên tập và đánh giá bản thảo trước khi xuất bản. Tác giả mong rằng nó sẽ là người “đầy tớ” trung thành của các bạn sinh viên và nghiên cứu sinh.
Để cho các vấn đề trình bày được dễ hiểu và dễ sử dụng, tác giả đã chọn cách viết và trình bày “phân chia thành đề mục”, không đặt nặng vấn đề triết lý hay phân tích các nội dung. Tác giả cũng đã ý thức và hạn chế một cách tối đa việc sử dụng các thuật ngữ của khoa học này, ngoại trừ những trường hợp không thể tìm được các từ thông thường khác có ý nghĩa tương đương với chúng .
Tập sách này, thực ra chỉ là một nỗ lực khiêm tốn trong việc đáp ứng những kiến thức mang tính cẩm nang cách viết và soạn thảo bài thảo luận , luận văn và luận án cho các sinh viên mới bắt đầu dấn thân vào nghiên cứu mà chưa có kinh nghiệm. Cho nên , mặc dù tác giả đã có nhiều cố gắng , tập sách vẫn không sao tránh khỏi những hạn chế nhất định. Tác giả mong đón nhận những lời chỉ giáo và góp ý chân tình của các bậc thức giả cũng như người xử dụng sách ,để cho các lần tái bản về sau, nó thật sự xứng đáng đón nhận được niềm tin cậy của quý bạn
GWEYR HALL ( University of Delhi ) Rằm tháng 7 năm 1997
THÍCH NHẬT TỪ
Cẩn chí
MỤC LỤC
Lời giới thiệu của HT Thích Trí Quảng
Lời nói đầu
CHƯƠNG I
TỔNG LUẬN VỀ NGHIÊN CỨU
Khái niệm về nghiên cứu
Khái niệm phương pháp nghiên cứu
Phân loại nghiên cứu
Tiêu chuẩn chung và chuyên môn của nhà nghiên cứu
Các loại đề tài nghiên cứu
Các phương pháp nghiên cứu
Nguồn tài liệu nghiên cứu
Tiến trình nghiên cứu
Các thành phẩm nghiên cứu
CHƯƠNG II : TIẾN TRÌNH SOẠN THẢO KHẢO LUẬN , LUẬN VĂN VÀ LUẬN ÁN
Dẫn nhập
Định nghĩa vấn đề
Chọn đề tài
Giới hạn về phạm vi nghiên cứu của đề bài
Lập chương trình làm việc
Tham kháo tài liệu sơ khởi
Phác thảo dàn bài sơ bộ
Phác thảo thư mục làm việc
Đọc và ghi chú tài liệu
Phân tích tài liệu ghi chép
Phác thảo dàn bài chi tiết
Viết bản thảo
CHƯƠNG III
CẤU TRÚC CỦA LUẬN ÁN
Dẫn nhập
Về phần dẫn nhập
Trang bìa
Trang đệm hay trang tựa đề 46
Trang tựa đề
Trang xác nhận hướng dẫn bộ môn
Camđoan của sinh viên
Lời nói đầu
Lời cảm ơn
Bảng mục lục
Các minh họa hay bảng liệt kê
Bảng viết tắt
Về phần nhân bàn
Chương dẫn nhập
Các chương nội dung
Chương kết luận hay tóm tắt
Về phần tham khảo
Phần phụ chú
Bảng giá thích thuật ngữ
Thư mục tham khảo
Bảng chú dẫn mục từ
CHƯƠNG IV
ĐỀ CƯƠNG LUẬN ÁN VÀ BẢNG TÓM TẮT LUẬN ÁN
Đề cương luận án
Dẫn nhập
Chọn đề tài
Các hợp phần của đề cương luận án
Ý nghĩa nghiên cứu hay tầm quan trọng của đề tài
Điểm qua lịch sử hay văn học đề tài
Kế hoạch nghiên cứu
Cấu trúc chương của luận án
Thư mục tham khảo
Cách trình bày bìa của đề cương luận án
Bảng tóm tắt luận án
CHƯƠNG V
CÁCH TÌM TÀI LIỆU TRONG THƯ VIỆN
Dẫn nhập
Chức năng của thư viện
Tiêu chí tìm sách
Tìm tài liệu qua hệ thống các thư mục chính
Hệ thống phân loại thập phân Dewey
CHƯƠNG VI
CƯỚC CHÚ VÀ HẬU CHÚ
Định nghĩa cước chú
Chức năng của cước chúh và hậu chú
Ưu điềm và khuyết điểm của cước chú và hậu chú
Cách đánh số và trình bày của cước chú và hậu chú
Các quy định về cước chú và hậu chú
Phong cách trình bày của cước chú và hậu chú chi tiết
Phong cách trình bày của cước chúh va hậu chú vắn tắ
Các ký hiệu viết tắt trong cước chú và hậu chú
Cách dùng vài ký hiệu viết tắt thông dụng
CHƯƠNG VII
PHƯƠNG PHÁP TRÍCH DẪN
Dẫn nhập
Phân loại trích dẫn
Các trường hợp trích dẫn trực tiếp
Các tiêu chí chung về trích dẫn trực tiếp
Cách trình bày trích dẫn ngắn và dài
Cách tỉnh lược đoạn trích dẫn
Cách thêm vào đoạn trích dẫn
Cách trích dẫn đặc biệt
CHƯƠNG VIII
THƯ MỤC THAM KHẢO
Định nghĩa thư mục tham khảo
Tầm quan trọng của thưh mục tham khảo
Chức năng của thư mục tham khảo
Sự khác nhau giữa thư mục tham khảo và cước chú
Các quy định căn bản về thư mục tham khảo
Phân loại thư mục tham khảo
Cách trình bày thư mục tài liệu gốc không thuộc kinh điển tôn giáo
Và thư mục tác phẩm nghiên cứu
Cách trình bày thư mục gốc thuộc kinh điển tôn giáo
Cách trình bày thư mục nhấn mạnh năm xuất bản
Cách soạn thư mục tham khảo về một chủ đề
CHƯƠNG IX
BẢNG VIẾT TẮT
Chức năng va phạm vi ứng dụng của bảng viết tắt
Phân loại bảng viết tắt
Tiêu chí viết tắt
Một số bảng viết tắt mẫu
CHƯƠNG X
THỦ TỤC TIẾN SĨ
Thủ tục tiến sĩ là gì
Các loại văn bằng tiến sĩ
Ghi danh vào sổ bộ nghiên cứu sinh
Hệ thống thi cử của khóa học tiến sĩ
CHƯƠNG XI
BIÊN TẬP VÀ ĐÁNH GIÁ BẢN THẢO
Biên tập bản thảo
Đánh giá bản thảo
Đọc bản thảo đã đánh máy
SÁCH THAM KHẢO
Phụ lục sách phật học tiếng Anh tiêu chuẩn về phương pháp nghiên cứu
A Dục Vương ASOKA cuộc đời sự nghiệp
|
BÁT CHÁNH ĐẠO Con đường đến hạnh phúc
|
Đức Phật và Phật Pháp
|