Trang chủ

Thông tin tra cứu

CẬN ĐẠI VIỆT SỬ DIỄN CA

HUỲNH THIÊN KIM (406 Trang)

NXB DÂN SANH PHỤC VỤ XÃ 1962

LỜI TỰA

Biên khảo một tác phẩm sử ký đã là một việc khó, viết  một quyển sách ghi chép sử bằng thơ lại là một việc càng khó hơn nữa. Thường lịch sử được xem như một khoa học, một khoa học với nhiệm vụ độc nhất đi tìm chân lý của dĩ vảng; vì vậy trong nhiều tác phẩm sử ký, tác giả đã coi thường lời văn và không dành cho cách hành văn địa vị của nó. Và, để bào chữa tình trạng ấy, người ta thường nói là hình thức không quan trọng, miễn là nội dung đúng đúng với phương pháp và chân lý đạt được, đó là khả quan lắm rồi.

Nay với một quyển sử viết bằng thơ thì nhất định không thể viện lý lẽ để che đậy một khuyết điểm nào được cả. Một quyển sử viết bằng thơ thì nội dung và hình thức phải có một mối tương quan vô cùng mật thiết, và chỉ trong một tác phẩm sử ký bằng thơ, chúng ta mới có thể nói, một cách nghĩa là “sáng tác một tác phẩm sử ký”

Thật ra thì loại sách sử ký bằng thơ không phải là hiếm. Đại để Việt sử chúng ta đã có Việt giám Vịnh sử Thi tập của Đặng Minh Khiêm (1520) hay Thiên Nam Ngữ Lục (Diễn ca lịch sử), một tác phẩm thơ nôm của thế kỷ XVII, và gần hơn đây thì ta lại có Việt sử Tổng vịnh thư của vua Tự Đức hay Việt sử Tứ Tự ca của Hồng Nhung và Hồng Thiết.

Tới đây, có lẽ độc giả tự hỏi tại sao không thấy nêu ra quyển Đại Nam Quốc sử Diễn ca của Lê Ngô Cát và Phạm Đình Toái.

Sở dĩ chúng tôi chưa nói đến quyển sách ấy vì nó đóng một vai trò liên hệ đặc biệt đối với tác phẩm sắp giới thiệu sau đây. Tác giả quyển Cận đại Việt sữ Diễn ca, và đã thực hiện ý muốn của mình bằng cách viết tiếp  tác phẩm này kể từ thời Tây Sơn cho đến cuối Thế giới Chiến tranh thứ nhất.

Chắc chắn nội dung còn có những sai lầm, cần phủ chính, cũng như hình thức còn có những chỗ vụng về - tác giả là người thứ nhất nhìn nhận điều này – nhưng tác phẩm được giới thiệu đây không có tham vọng nào khác hơn là cống hiến độc giả một đoạn sử vô cùng phong phú với một hình thức mà từ xưa vẫn được người Việt ta ưa dùng và mến chuộng.

Để kết luận, chúng tôi không ngần ngại nói rằng tác giả đã soạn quyển này đúng theo phương pháp KHOA HỌC, ngoài ra tác giả đã đề cao một cách trịnh trọng tinh thần QUỐC GIA và tha thiết nhắm đối tượng là  mọi tầng lớp DÂN CHÚNG. Với phần chú thích phong phú và rành mạch, Cận đại Việt sử Diễn ca có thể dùng làm sách giáo khao ở các học đường như tác phẩm đồng loại của nó là Đại Nam Quốc Sử Diễn ca.

Trước khi chấm dứt, chúng tôi thấy không gi hay hơn là trích mấy câu thơ trong lời bạt của ông Nguyễn Doãn Thành:

“ Trăm năm đằng đẳng thời gian,

Non sông tan tác, ngai vàng đổi thay;

Diễn ca tân sử, dở hay?

Sử gia hạnhngộ trao tay quyển vàng

cảo thơm lần giở từng trang

Dồi dào tài liệu, huy hoàng áng văn”.

              TRƯƠNG BỬU LÂM

          Viện Khảo cổ

    SAIGON, ngày 4 tháng 8 năm 1961

MỤC LỤC

PHẦN THỨ NHẤT

TÂY NGUYÊN PHÂN TRANH (1785-1801)

ĐOẠN THỨ NHẤT

VUA QUANG TRUNG (1788-1792)

1.     Mở đầu

2.     Triều Quang Trung

3.     Vua Quang Trung chết ôm theo cái mộng đòi Lưỡng Quảng

ĐOẠN THỨ HAI

NGUYỄN ÁNH CHIẾN THẮNG TÂY SƠN

1.     Nguyễn Ánh ở Xiêm La

2.     Nguyễn Ánh về lấy Gia Định

3.     Nguyễn Vương sắp đặt việc cai trị

4.     Bá đa lộc và Hoàng tử Cảnh ở Pháp về

5.     Nguyễn Vương đánh Qui Nhơn lần thứ I

6.     Triều Tây Sơn tàn tạ

7.     Nguyễn Vương đánh Tây Sơn lần thứ II

8.     Nguyễn Vương đánh Tây Sơn lần thứ III

9.     Bá đa Lộc từ trần

10.                        Quân Tây Sơn vây thành Bình Định

PHẦN THỨ HAI

GIA LONG THỐNG NHẤT NƯỚC NAM (1801-1802)

ĐOẠN THỨ BA

NGUYỄN VƯƠNG GỒM THÂU TRUNG BẮC

1.     Nguyễn Vương thâu phục Phú Xuân

2.     Võ tánh, Ngô Tùng Châu tử tiết

3.     Trận Trấn ninh

4.     Nguyễn Vương lên ngôi

5.     Gia Long thân chinh Bắc kỳ

PHẦN THỨ BA

NHÀ NGUYỄN (1802-1945)

ĐOẠN THỨ TƯ

VUA GIA LONG (1802-1819)

1.     Gia Long xử tội vua tôi Cảnh Thịnh

2.     Việc cai trị

3.     Việc học hành

4.     Việc giao thiệp với Chân lạp và Xiêm la

5.     Việc giao thiệp với Hống Mao

6.     Việc giao thiệp với nước Pháp

7.     Sự giết hại công thần

ĐOẠN THỨ NĂM

VUA MINH MẠNG (1820-1840)

1.     Đức độ vua

2.     Giặc Phan bá Vành

3.     Giặc lê Duy Lương

4.     Giặc Nông Văn Vân

5.     Lê văn Khôi mổ bụng Bạch Xuân Nguyên đốt đuốc tế cha

6.     Giặc Nam kỳ

7.     Triều đình xử tội lăng trì Cố Du

8.     Án Lê văn Duyệt và Lê Chất

9.     Giặc Xiêm la

10.                        Việc Ai Lao

11.                        Việc Chân Lạp

12.                        Việc giao thiệp với các nước Tây phương

13.                        Việc cấm đạo

14.                        Vua Minh Mạng thăng hà

ĐOẠN THỨ SÁU

VUA THIỆU TRỊ (1841-1847)

1.     Việc giặc giã

2.     Việc nước Chân Lạp

3.     Việc giao thiệp với nước Pháp

PHẦN THỨ TƯ

CHIẾN TRANH VIỆT PHÁP (1858-1862)

ĐOẠN THỨ BẢY

VUA TỰ ĐƯC (1847-1883)

1.     Đức độ vua

2.     Đình thần

ĐOẠN THỨ TÁM

PHÁP QUÂN ĐÁNH CHIẾM GIA ĐỊNH (1859)

1.     Sứ Pháp vấn tội Nam triều

2.     Pháp quân đánh Đà Nẵng

3.     Pháp quân vào đánh Gia Định

4.     Quân Pháp rời bỏ Đà Nẳng

5.     Chí Hòa đại chiến

ĐOẠN THỨ CHÍN

PHÁP QUÂN LẤY ĐỊNH TƯỜNG

1.     Sạt-ne lo chuyện bình định

2.     sạt-ne sai sứ đi Cao miên

3.     Quân Pháp huy động chiến thuyền đánh Định tường

4.     Nguyễn Công Nhàn dùng hỏa công thất bại

5.     Nam quân thất thủ Định Tường

PHẦN THỨ NĂM

NAM KỲ KHÁNG CHIẾN

ĐOẠN THỨ MƯỜI

KHÁNG CHIẾN MỞ MÀN

1.     Sạt-ne ra lịnh giới nghiêm

2.     Đánh Gò công, Huyện Toại tử trận

3.     Trương Công Định đánh Gò Công

PHẦN THỨ SÁU

CUỘC XÂM CHIẾM BIÊN HÒA, BÀ RỊA, VĨNH LONG

1.     Giặc Pháp đánh chiếm Biên hòa

2.     Giặc Pháp đánh chiếm Bà Rịa

ĐOẠN MƯỜI HAI

PHÁP NAM GIAO HẢO

1.     Pháp tổ chức thuộc địa

2.     Lê Phụng dấy loạn Bắc Kỳ

PHẦN THỨ BẢY

ĐOẠN MƯỜI LĂM

PHÁP QUÂN CHIẾM NỐT 3 TỈNH PHÍA TÂY

1.     Phan Thanh Giản thất thủ Vĩnh Long

2.     Tổng đốc Nguyễn Hữu Cơ âm mưu bắt Huy An làm con tin

3.     Phan Thanh Giản tử tiết

4.     Con Phan Thanh Giản khởi nghĩa

PHẦN THỨ TÁM

PHÁP QUÂN KHAI HẤN Ở BẮC KỲ

ĐOẠN MƯỜI SÁU

FRANCIS GARNIER BỊ CỜ ĐEN GIẾT

1.     Tình hình Bắc Kỳ

2.     Chiếc Bourayne đi tuần hành Trung và Bắc Kỳ

3.     Đoàn thương lữ Millot-Dupuis

4.     Fracis Garnier hạ thành Hà Nội năm Quí dậu

ĐOẠN MƯỜI BẢY

HENRI RIVIÈRE BỊ CỜ ĐEN GIẾT

1.     Điều ước thương mãi năm 1784

2.     Văn thân khởi nghĩa  ở Nghệ Tịnh

3.     Thời sự thuộc địa Nam kỳ

4.     Giặc giã ở Bắc Kỳ

5.     Thời sự thuộc địa Nam kỳ

PHẦN THỨ CHÍN

PHÁP ĐẶT TRUNG BẮC LÀM XỨ BẢO HỘ

ĐOẠN MƯỜI TÁM

PHÁP NAM KÝ HÒA ƯỚC  QUÍ MÙI

1.     Giặc Pháp đánh chiếm Hải Dương

2.     Courbet đánh chiếm cửa Thuận An

3.     Hòa ước Quí Mùi hay Hòa ước Harmand

ĐOẠN MƯỜI CHÍN

PHÁP NAM KÝ HÒA ƯỚC PATENOTRE

1.     Đoàn kiệt đốt nhà thờ, giết dân đạo

2.     Giặc Pháp đánh chiếm Bắc Ninh, và Thái Nguyên

3.     Giặc Pháp đánh chiếm Hưng Hóa và Tuyên Quang

4.     Hòa ước Thiên tân hay là Hòa ước Fournier

ĐOẠN HAI MƯƠI

PHÁP QUÂN CHINH PHỤC TRỌN BẮC KỲ

1.     Hiệp ước Kim Biên

2.     Pháp bại trận ở Bắc lệ

3.     Quân Pháp bắn pháo đài Kê-lung và đánh Phước Châu

PHẦN THỨ MƯỜI

PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG BÀNH TRƯỚNG

1.     Si Watha khởi nghĩa chống Pháp

2.     Cuộc khởi nghĩa Mười tám thôn Vườn trầu

3.     Thống tướng de Courcy vào Huế

4.     Kinh thành thất thủ

5.     Triều đình chạy ra Quảng Trị

ĐOẠN HAI MƯƠI HAI

PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG TAN RẢ

1.     Tôn Thất Thuyết bỏ Hàm Nghi chạy sang Trung Quốc

2.     Paul Bert ru ngủ dân Nam

3.     Paul Bert viếng vua Đồng Khánh

4.     Đồng Khánh tuần thú Quảng Bình

5.     Trần Bá Lộc giúp Pháp dẹp Văn thân

PHẦN THỨ MƯỜI MỘT

ĐÔNG DƯƠNG DƯỚI CHẾ ĐỘ BỐC LỘT CỦA TƯ BẢN

1.     Một thực dân kiến thiết kiều lộ

2.     Cá mập tư bản Pháp ào qua Đông Dương

3.     Đô-me cải thiện đời sống của Thành Thái

4.     Đề Thám trá hàng gặc Pháp

PHẦN THỨ MƯỜI HAI

VẬN ĐỘNG CẦU VIỆN NGOẠI QUỐC

ĐOẠN HAI MƯƠI BỐN

PHONG TRÀO ĐÔNG DU

1.     Phan Bội Châu hội kiến đứa Cường Để

2.     Phan Sào Nam Đông du

3.     Cường Để xuất dương sang Nhật

4.     Nam Kỳ hưởng ứng phong trào Đông du

PHẦN THỨ MƯỜI BA

PHÁI BẤT BẠO ĐỘNG VÀ CÔN LÔN

ĐOẠN HAI MƯƠI LĂM

PHONG TRÀO KHAI TRÍ TRỊ SANH

1.     Đông Kinh Nghĩa Thục

2.     Thành Thái bị phế - Duy Tân lên ngôi

3.     Loạn trọc đầu hay loạn Đồng bào ở Trung kỳ

4.     Hùm thiêng Yên thế sa cơ

5.     Khâm sứ Mahe đào Lăng Tự Đức tìm châu báu

6.     Các vụ ném bom ở Bắc Kỳ

PHẦN THỨ MƯỜI BỐN

NƯỚC NAM TRONG THỜI ÂU CHIẾN

ĐOẠN HAI MƯƠI SÁU

NHỮNG ÂM MƯU PHỤC QUỐC

1.     Pháp bốc lột thuộc địa  nuôi chiến tranh

2.     “Ám xã” mưu đồ phục quốc

3.     Vua Duy Tân

4.     Cuộc mưu toan phá Khám lớn Saigon để giải thoát Phan Xích long Hoàng đế

5.     Duy Tân âm mưu phục quốc

6.     Cuộc khởi nghĩa Thái Nguyên

7.     Tổng Kết

Lời bạt

Thi cảm đề

• Trang đầu
• Trang trước
• 4
• 5
• 6
• 7
• 8
• Trang kế