Trang chủ

Thông tin tra cứu

TRIẾT HỌC HIỆN SINH

TRẦN THÁI ĐỈNH – TIẾN SĨ TRIẾT HỌC  (380 trang)

NXB VĂN HỌC

LỜI NÓI  ĐẦU

Sau khi gây một phong trào mãnh liệt và sâu rộng trong văn học nghệ thuật, và sau gần 20 năm hoạt động ở thể nổi, nay triết học hiện sinh đi vào thể chìm. Nó ăn sâu vào quan niệm sống của người Âu Mỹ. Nó đã lắng vào lòng người thời đại, và trở thành một cái gì quá quen thuộc, người chủ trương nó không còn  bồng bột trưng xướng nó, người chống đối thì hoặc vì mệt, hoặc vì thấy ai không quan tâm đến vấn đề này nữa, nên cũng im tiếng dần.

Bên Việt Nam cũng thế, triết hiện sinh không còn gây chấn động như mấy năm trước đây. Thực ra người ta vẫn ngờ ngợ nó. Giới bảo thủ không biết rõ bộ mặt triết hiện sinh ra sao, nhưng nơm nớp coi nó như một thứ dịch tả, một thứ vi trùng gieo rắc ngông cuồng và phá phách. Giới thanh thiếu niên phần nhiều cũng chưa hiểu thế nào là triết hiện sinh, nhưng hăng nồng cháo đón nó như một tin vui mang về, một tin còn hoang mang mơ hồ, nhưng chính vì thế mà dễ làm thỏa những ước mơ của họ.

Ngày nay, người ta đã nhận  định đúng hơn: không ai coi triết Heidegger là tiêu cực nữa, và cũng ít ai dám nghĩ triết của ông là vô thần. Người ta tưởng triết đó là tiêu cực, vì nó không đề cập dồi dào về những vấn đề nhân sinh. Nay  người ta mới  thấy triết Heidegger còn đi sâu hơn hiện sinh, vì nó đạt tới bình diện hiện hữu, chỗ căn cơ của hiện sinh và còn là căn cơ tất cả các sinh hoạt của con người, kể cả sinh hoạt  khoa học và sinh hoạt tôn giáo. Bởi vậy, y khoa đã  nhờ triết Dasein để hiểu con người  cách toàn diện và đích thực hơn, nhân đó có thể quan niệm đứng đắn hơn vê bệnh lý con người. Về vấn đề tôn giáo, một triết gia am tường Heidegger đã gọi triết Dasein là “cửa mở vào đức tin tôn giáo” (Praeambulum fidei). Riêng tôi rất tiếc đã chỉ dành coh triết Heidegger một chỗ quá hẹp hòi trong khuôn khổ những bài này. Giá có thể viết lại phần này, chắc tôi phải dành phần xứng đáng nhất cho Heidegger.

Tôi đặc biệt cám ơn ông Võ Phiến, giám đốc nhà xuất bản Thời Mới. Không có sự khuyến khích của ông, chắc tôi không có can đảm duyệt lại các bài báo đó để in thành sách. Trong việc duyệt lại này, ông cũng giúp tôi nhiều ý kiến xây dựng, nhờ đó tôi đã bỏ đi nhiều đoạn không cần lắm, và sưa lại cách trình bày cho gọn ghẽ sáng sủa hơn.

Tôi cũng cám ơn ông Lê Ngộ Châu, chủ nhiệm tờ Bách Khoa, đã dành cho tôi nhiều ý kiến khi tôi viết loạt bài này, và nay đã dễ dàng cho chúng tôi lấy lại in thành sách.

                                                             TRẦN THÁI ĐÌNH

                                                                 20.12.1966)

MỤC LỤC

Tựa

Lời nói đầu

Chương I     Triết học hiện sinh là gì?

                     Lập trường của triết hiện sinh

                     Triết học về con người

Chương II   Những đề tài chính của triết hiện sinh

Chương III Hai ngành của phong trào triết hiện sinh

Chương IV  Kierkegaard, ông tổ hiện sinh trung thực

Chương V   Nietzche, ông tổ hiện sinh vô thần

Chương VI  Husserl, ông tổ văn chương triết lý hiện tượng học

                   Lập trường hiện tượng học

                   Phương Pháp hiện tượng học

Chương VIIJaspers, hiện sinh của Jaspers hướng lên siêu việt

Chương VIII Marcel, hiện sinh và huyền nhiệm

                   Hiện sinh hiện hữu

                   Hiện sinh huyền nhiệm

Chương IX  Sartre, hiện sinh phi lý

                   Hữu thể tự thân hay là vũ trụ quan Sartre

                   Hữu thể tự quy hay là nhân sinh quan của Sartre

Chương X   Heidegger, hiện sinh và hiện hữu

Tổng kết

• 1
• 2
• Trang kế