Trang chủ

Thông tin tra cứu

LỊCH SỬ TRIẾT HỌC TÂY PHƯƠNG -Tập 1

Thời kỳ khai nguyên triết lý Hy Lạp

LÊ TÔN NGHIÊM

NXB TP HCM

LỜI GIỚI THIỆU

Chúng ta đang sống trong thế gới có nhiều biến đổi nhanh chóng và sâu sắc, những thay đổi đụng chạm đến mọi lĩnh vực đời sống con người cũng như quan hệ giữa con người với tự nhiên. Những thay đổi dồn dập và lớn lao đó tạo ra ấn tượng là dường như những gì đang và sẽ xảy ra đã vượt ngoài khả năng lý giải, kiểm soát và dự báo của con người, ấy vậy mà khả năng đó ngày càng hơn bao giờ hết, lại vô cùng cần thiết.

Lịch sử chẳng qua là lịch sử hoạt động của con người. Theo tiến trình phát triển con người làm ra lịch sử ngày càng mang tính tự giác hơn. Muốn có tính tự giác cao thì phải có tư duy lý luận, tư duy lý luận không phải là năng lực bẩm sinh nhưng vẫn có ở mọi người  dưới dạng khả năng và để khả năng đó trở thành năng lực thực sự thì phải học tập và rèn luyện. Cách học tập tốt nhất theo chỉ dẫn của F.Enghen, là nghiên cứu lịch sử triết học.

Có một sự thật mà dường như lại là nghịch lý: Triết học – hình thái nhận thức tổng quát và sâu sắc về con người và thế giới, hình thành từ lâu đời, tồn tại và phát triển đến hôm nay, trí thức giá trị của triết học liên quan đến mọi người, cần thiết cho mọi người,lại là lĩnh vực ít được phổ biến rộng rãi, nếu không nói là còn quá xa lạ với  khá đông người.

Triết học là gì? Theo nhận xét của Hégel, đó là câu hỏi khó nhất của …triết học. Điều đó nói lên tính sâu sắc, phong phú và đa dạng của triết học. Song cũng chính Hégel  uyên bác và hóm hỉnh nói rằng: các nhà triết học của các dân tộc khác nhau, qua các thời đại khác nhau, nhưng giữa họ có một điểm chung, đó là họ đều là những nhà triết học. Theo chúng tôi, triết học là hình thái ý thức xã hội đặc biệt; để hiều  biết triết học, phải tiếp cận nó từ nhiều hướng, trong đó nối lên sự kết hợp của 3 nét cơ bản: Triết học là hệ thống Trí thức phổ quát về thế giới  và con người cũng như quan hệ  giữa con người và thế giới đó; triết học là hệ thống giá trị về mục đích ý nghĩa lý tưởng mà con người vươn tới nhằm hoàn thiện nhân cách của mình; triết học còn là phương pháp luận phổ biến hướng dẫn con người trong hoạt động thực tiễn nằm tạo dựng cuộc sống tốt đẹp hơn, trong sự hòa hợp giữa con người với con người, trong sự hài hòa giữa con người với tự nhiên.

Trên con đường đi tìm chân lý, hành trỉnh triết học là nỗ lực khám phá. Đó không là con đường bằng phẳng. Dù sao con người cũng bị giới hạn về điều kiện, hoàn cảnh lịch sử cụ thể. Lịch sử triết học là lịch sử  hiện thực của nhân loại trên những chặng đường cụ thể, được thể hiện dưới dạng tư tưởng tinh hoa. C. Marx viết: các nhà triết học không xuất hiện như nấm mọc trên đất, họ là sản phẩm của thời đại mình, dân tộc mình, mà dòng nhực tinh túy, quý giá và thanh khiết kết tinh lại ở các tư tưởng. Từ luận điểm của C.Marx, chúng ta có thể nói rằng, do đó, không thể hiểu một thời đại, một dân tộc nào mà không tìm hiểu triết học  của thời đại của dân tộc ấy.

Trong tiến trình lịch sử, các sự kiện trôi qua song các giá trị còn lại. Tính kế thừa bảo đảm cho sự nối tiếp và phát triển. Di sản quá khứ làm phong phú hơn cuộc sống hiện tại. Trong công trình nghiên cứu “Marx-nhà tư tưởng của cái có thể”. Michel Vadée chỉ rõ rằng cội nguồn trực tiếp từ Hégel, Feuerbac mà từ xa hơn, từ Epicure, Platon, Aristote, và có thể dẫn thêm nhiều chứng cứ nữa để khẳng định rằng nghiên cứu lịch sử triết học – tinh hoa văn hóa là để chúng ta hiểu sâu sắc thêm chủ nghĩa Mac-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh- sự tổng hợp và là đỉnh cao của trí tuệ loài người và của dân tộc.

Mỗi học thuyết triết học không chỉ mang đậm nét bản sắc văn hóa và phong cách tư duy của dân tộc mà được xem là tài sản chung của nhân loại. Đã qua rồi cái thời các dân tộc sống cô lập, tách biệt với nhau, phương Đông là phương Đông, phương Tây là phương Tây. Nghiên cứu lịch sử triết học phương Tây, chúng ta sẽ khám phá, hội ngộ với nửa bên kia của chính mình.

Bộ sách Lịch sử Triết học Tây phương của Lê Tôn Nghiêm là công trình khảo cứu công phu, nghiêm túc, cung cấp cho chúng ta nguồn tư liệu phong phú, đáng tin cậy và những ý kiến luận giải, đánh giá sâu sắc, công minh. Đương nhiên, do hoàn cảnh và điều kiện, tác giả còn  bộc lộ nhiều hạn chế, kể cả những yếu kém cơ bản về những nguyên tắc phương pháp luận nghiên cứu lịch sử triết học. Song với mong muốn cung cấp thêm nguổn lài liệu để tìm hiểu triết học. Song với mong muốn cung cấp thêm nguồn tài liệu để tìm hiểu triết học, mà ở nước ta hiện nay nguồn tài liệu này còn ít, đáp ứng nhu cầu ngày càng có nhiều người tìm đến với triết học, thiết nghĩ việc xuất bản bộ sách này là cần thiết và bổ ích.

Lê Tôn Nghiêm nguyên là giảng viên Ban Triết, Đại học Văn khoa Saigon, sau đó tiêp tục là giảng viên Đại học Tổng hợp TP HCM. Những ngày đầu liền sau giải phóng; ông hồ hởi khoe tôi quyển sách ông mới có trong tay: tác phẩm Chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa kinh nghiệm phê phán của V.I.Lenin. Tôi nhớ mãi ánh mắt bừng sáng như một khám phá mới mẻ của ông hôm ấy và viết những dòng này với tình cảm trân trọng tưởng nhớ một con người miệt mài tìm kiếm những giá trị và chan lý trong dòng lịch sử triết học.

Nguyễn Quang Điển

Tiến sĩ Triết học

Phó hiệu trưởng Trường Đại Học Quốc gia TP. HCM

MỤC LỤC

Chú dẫn của nhà xuất bản

Lời giới thiệu

MỞ ĐẦU

CHƯƠNG I : VŨ TRỤ LUẬN THEO NGUYÊN CHẤT CƠ BẢN – TRƯỜNG PHÁI MILET

CHƯƠNG II: TRƯỜNG PHÁI PYTHAGORE

CHƯƠNG III: HÉRACLITE VỚI PARMÉNIDE VÀ TRƯỜNG PHÁI ÉLÉE

CHƯƠNG IV: VŨ TRỤ LUẬN CĂN CỨ TRÊN NHỮNG HÀNH   CHẤT SƠ BẢN

CHƯƠNG V: TRƯỜNG PHÁI NGỤY LUẬN

• Trang đầu
• Trang trước
• 5
• 6
• 7
• 8