Trang chủ

Thông tin tra cứu

BÁCH KHOA THƯ HÀ NỘI

Tập 1 LỊCH SỬ

Bách khoa thư Hà Nộ igồm 18 tập:

1. Lịch sử                                                        10. Văn học

2. Địa lý                                                          11. Tiếng Hà Nội

3. Chính trị                                                      12. Nghệ thuật

4. Pháp luật                                                     13. Thông tin- Xuất bản

5. Kinh tế                                                        14. Di tích – Bảo tàng

6. Khoa học và công nghệ                              15. Du lịch

7. Khoa học xã hội và nhân văn                      16. Tôn giáo và Tín ngưỡng

8. Giáo dục                                                      17. Phong tục – Lễ hội

9. Y tế                                                             18. Thể dục thể thao.

                Nhà xuất bản                               Viện Nghiên cứu và phổ biến

          VĂN HÓA THÔNG TIN                    KIẾN THỨC BÁCH KHOA

                                                                     LỜI NÓI ĐẦU

Bách khoa thư nội là công trình văn hóa khoa học lớn Kỉ niệm 1000 năm Thăng Long- Hà Nội (1010-2010).

1. Bách khoa thư là loại sách giới thiệu kho tàng văn hóa của dân tộc và tinh hoa văn hóa của nhân loại, bao gồm tất cả các ngành văn hóa, khoa học. Bách khoa thư đánh dấu trình độ phát triển văn hóa, khoa học của một quốc gia và một thời đại Đặc thù của bách khoa thư là tính khoa học chính xác cao. Đây là sách công cụ rất quan trọng để tra cứu và học tập góp phần nâng cao dân trí.

2. Bách khoa thư Hà Nội được biên soạn lần đầu tiên nhằm mục đích giới thiệu những tri thức về thiên nhiên, xã hội và con người Hà Nội trên các lĩnh vực lịch sử ,địa lý, chính trị, kinh tế, khoa học, giáo dục, y tế, văn học, nghệ thuật…Những tri thức đó đã hình thành, phát triển và được nghiên cứu từ xưa đến nay, nêu được những bài học kinh nghiệm lịch sử và những thành tựu về mọi mặt, giới thiệu truyền thống văn hóa Hà Nội, những nét đặc trưng của Thủ đô ngàn năm văn hiến của nước Việt Nam. Những tri thức trên đây phục vụ nâng cao dân trí, giáo dục truyền thống lịch sử văn hóa, phục vụ công cuộc đổi mới của nhân dân Thủ đô, phục vụ bạn đọc rộng rãi trong nước và ngoài nước.

Bách khoa thư Hà Nội đòi hỏi trước hết phải trình bày những tri thức chính yếu, cơ bản, dựa trên những tư liệu đã được đánh giá theo quan điểm lịch sử. Nếu có nhiều tư liệu khác nhau và đều có giá trị thì chọn tư liệu đúng nhất, đồng thời giới thiệu các tư liệu khác để bạn đọc tham khảo. Trong nội dung nếu có những phần có liên quan giữa cái chung của cả nước và cái riêng của Hà Nội thì cân nhắc, lựa chọn những tri thưc về Hà Nội là chính. Những tri thức có liên quan giữa các ngành thì các ngành trình bày theo các góc độ khác nhau và tránh trùng lặp. Tri thức có thể thiếu và sẽ bổ sung những lần tái bản với nội dung chuẩn xác.

Tranh minh họa góp phần giải thích nội dung.

Các tri thức yêu cầu trình bày súc tích, ngắn gọn, sử dụng ngôn ngữ trong sáng, chuẩn mực theo quy tắc thống nhất.

Tri thức trong mỗi tập được trình bày theo 3 cấp độ. Cấp độ 1 là phần tổng luận khái quát: lịch sử phát triển, thành tựu cơ bản, nhận xét đánh giá toàn cục. Cấp độ 2 là các vấn đề bộ phận cấu thành nội dung mỗi tập gồm các chuyên đề, chuyên luận tổng hợp tri thức từng phần. Cấp độ 3 gồm các chuyên mục nhỏ, đề mục nhỏ, e mục từ minh họa hoặc phát triển các phần ở cấp độ 2. Ví dụ: phố buôn bán, các làng nghề, các công ti tài chánh trong tập Kinh tế, các nhân vật lịc sử trong tập Lịch sử các tác phẩm văn học, các tác giả trong tập Văn học; các bảo tàng, di tích v.v…Cách trình bày trong mỗi tập linh hoạt tùy theo đặc thù về nội dung từng tập. Các vấn đề được trình bày theo quan điểm lịch sử, khách quan, biện chứng.

Bách khoa thư Hà Nội gồm 18 tập:

1. Lịch sử                                                        10. Văn học

2. Địa lý                                                          11. Tiếng Hà Nội

3. Chính trị                                                      12. Nghệ thuật

4. Phápluật                                                      13. Thông tin- Xuất bản

5. Kinh tế                                                        14. Di tích – Bảo tàng

6. Khoa học và công nghệ                          15. Du lịch

7. Khoa học xã hội và nhân văn                  16. Tôn giáo và Tín ngưỡng

8. Giáo dục                                                      17. Phong tục – Lễ hội

9. Y tế                                                             18. Thể dục thể thao.

Bắt đầu biên soạn từ năm 1993, năm 2000 đã in thử 17 tập để trưng cầu ý kiến. Từ đó đến nay các tác giả vừa tìm tòi thêm tư liệu vừa bổ sung và hoàn chỉnh.

Bách khoa thư Hà Nội là loại sách bách khoa còn rất mới mẻ ở nước ta. Trong quá trình biên soạn các tác giả gặp nhiều khó khăn về tư liệu,về tổ chức, phương pháp biên soạn và kinh phí. Bộ sách chỉ mới trình bày những tri thức chính yếu, cơ bản ban đầu. Công trình sẽ được tiếp tục hoàn thiện trọn bộ cho đến năm 2010, khi Thăng Long – Hà Nội tròn 1000 năm tuổi.

Bách khoa thư Hà Nộitập trung trình bày tri thức về Hà Nội theo địa giới hành chính trước tháng 8. 2008. Sau ngày đó, thủ đô Hà Nội theo quyết định của Nhà nước được mở rộng thêm bao gồm cả tỉnh Hà Tây cũ. Tiếc rằng trong các tập xuất bản lần này chúng tôi chưa kịp bổ sung. Nếu được giao nhiệm vụ, thời gian tới chúng tôi sẽ biên soạn tiếp.

3. Bách khoa thư Hà Nộiđược biên soạn theo sự chỉ đạo của Thường vụ Thành ủy, Ủy ban nhân dân Hà Nội dưới sự chỉ đạo trực tiếp của giáo sư Lê Xuân Tùng, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, bí thư Thành ủy Hà Nội và Ban chủ nhiệm công trình. Đây là công trình văn hóa khoa học lớn được biên soạn lần đầu không thể tránh khỏi thiếu sót. Rất mong bạn đọc góp ý kiến sửa chữa bổ sung để nâng cao hơn nữa chất lượng bộ sách.

Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội giữ bản quyền.

                                                                      Hà Nội, ngày 10 tháng 10 năm 2008

                                                              Ban Chủ nhiệm công trình – Ban Biên tập

                                                                         BÁCH KHOA THƯ HÀ NỘI

MỤC LỤC

Lời nói đầu                                                                                                        

Lời nói đầu của tác giả                                                                                               

PHẦN I – TỪ THỜI TIỀN SỬ ĐẾN TRƯỚC LÚC ĐỊNH ĐÔ THĂNG LONG                                                                                

     Chương 1. THỜI TIỀN SỬ                                                                                  

       1. Thời tiền sử trên đất Hà Nội                                                                  

       2. Hậu kì đá cũ                                                                                           

       3. Sơ kì đồng thau: văn hóa Phùng Nguyên                                                       

       4. Trung kì đồng thau: văn hóa Đồng Dậu                                                         

       5. Hậu kì đồng thau: văn hóa Gò Mun                                                       

 Chương 2. DI TÍCH VĂN HÓA ĐÔNG SƠN VÀ HÀ NỘI THỜI   DỰNG NƯỚC 

       1. Di tích văn hóa Đông Sơn trên đất Hà Nội                                                     

       2. Hà Nội thời dựng nước Văn Lang                                                         

       3. Nước Âu Lạc và thành Cổ Loa                                                              

Chương 3. HÀ NỘI TRONG HƠN NGHÌN NĂM BẮC THUỘC VÀ GIAI ĐOẠN NGÔ – ĐINH – TIỀN LÊ

         1. Hà nội thời kì Bắc thuộc                                                                        

       2. Từ chính quyền tự chủ họ Khúc đến chiến thắng Bạch Đằng năm 938                     

        3. Hà nội thời Ngô – Đinh – Tiền Lê                                                                 

PHẦN II – THĂNG LONG –ĐÔNG ĐÔ –ĐÔNG KINH THỜI LÝ- TRẦN  HỒ-LÊ SƠ                                                                                           

     Chương 1. ĐỊNH ĐÔ THĂNG LONG VÀ THĂNG LONG THỜI LÝ-TRẦN                                        

       1. Lý Thái Tổ và công cuộc định đô Thăng Long                                               

       2. Thăng Long thời Lý – Trần                                                                    

       3. Các chợ bến, phố phường và trại nông nghiệp                                               

       4. Bộ máy hành chánh                                                                               

       5. Thăng Long trong kháng chiến chống Tống                                                   

       6. Thăng Long trong ba lần Kháng chiến chống Mông-Nguyên                                    

       7. Phật giáo                                                                                                

       8. Nho học và giáo dục                                                                              

       9. Văn học và nghệ thuật                                                                           

Chương 2. ĐÔNG ĐÔ- ĐÔNG QUAN THỜI HỒ VÀ MINH THUỘC  

      1. Đông đô thời Hồ                                                                                               

       2. Đông quan thời thuộc Minh                                                                   

       3. Giải phóng kinh thành : Hội thề Đông Quan                                                  

     Chương 3. ĐÔNG KINH THỜI LÊ SƠ                                                              

       1. Phủ Trung Đô – Phụng Thiên và 36 phường                                                 

       2. Triều đình và Phủ doãn                                                                          

       3. Thành Đông Kinh                                                                                  

       4. Văn Miếu – Quốc Tử Giám và giáo dục, thi cử                                              

       5. Lê Thánh Tông và Hội Tao Đàn                                                            

       6. Giảng Võ                                                                                               

       7. Bản đồ Đông Kinh trong Hồng Đức bản đồ                                                   

PHẦN III – THĂNG LONG- ĐÔNG KINH-HÀ NỘI THỜI MẠC, LÊ TRUNG  HƯNG TÂY SƠN, NGUYỄN 

     Chương 1. THĂNG LONG THỜI MẠC                                                            

       1. Triều Lê suy vi, triều Mạc thành lập                                                       

       2. Thăng Long thời Mạc                                                                            

     Chương 2. THĂNG LONG-KẺ CHỢ THỜI VUA LÊ-CHÚA TRỊNH                        

       1. Thành Thăng Long thời Lệ- Trịnh                                                         

       2. Đời sống cung đình thời Vua Lê- Chúa Trịnh                                                

       3. Đào tạo võ quan                                                                                     

       4. Kinh tế Thăng Long-Kẻ chợ                                                                  

       5. Giao lưu kinh tế-văn hóa giữa Thăng Long-Kẻ chợ với nước ngoài                          

       6. Đời sống văn hóa tín ngưỡng                                                                

     Chương 3. THĂNG LONG-HÀ NỘI THỜI NGUYỄN                                                 

       1. Những thập kỉ cuối cùng của chính quyền Lê-Trịnh                                       

       2. Quân Tây Sơn tiến ra Thăng Long                                                        

       3. Đại phá quân Thanh-chiến thắng Xuân Kỷ Dậu 1789                                    

       4. Bắc Thành thời Tây Sơn                                                                        

     Chương 4. THĂNG LONG-HÀ NỘI THỜI NGUYỄN                                                 

       1. Từ trị sở Bắc Thành đến tỉnh thành Hà Nội                                                    

       2. Thành Thăng Long-Hà Nội thời Nguyễn                                                       

       3. Kinh tế Thăng Long-Hà Nội                                                                  

       4. Văn hóa Thăng Long-Hà Nội                                                                

 PHẦN IV- HÀ NỘI TRONG THỜI KÌ CHỐNG CHỦ NGHĨA THỰC DÂN GIẢI PHÓNG DÂN TỘC 

      Chương 1. HÀ NỘI KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP CUỐI THẾ KỈ XIX  

        1. Quân Pháp đánh chiếm Hà Nội lần thứ nhất                                                     

       2. Quân Pháp đánh chiếm Hà Nội lần thứ hai                                                     

       3. Quân Pháp chiếm đóng Hà Nội                                                             

     Chương 2. HÀ NỘI THỜI THUỘC PHÁP                                                                    

       1. Một thành phố thuộc địa                                                                        

       2. Hà Nội trong quá trình đô thị hóa thuộc địa                                                    

       3. Hoạt động kinh doanh và bóc lột của thực dân Pháp                                      

       4. Hoạt động công thương nghiệp của người Việt Nam                                     

       5. Đời sống người lao động                                                                       

       6. Giáo dục và đời sống văn hóa                                                                

     Chương 3. PHONG TRÀO ĐẤU TRANH CỦA NHÂN DÂN HÀ NỘI TỪ ĐẦU THẾ KỶ XX ĐẾN NĂM  1945  

       1. Phong trào yêu nước ba thập kỷ đầu thế kỉ XX                                              

       2. Thành lập Đảng bộ Đảng Cộng sản Đông Dương tại Hà Nội và Phong trào cách mạng 1930-1945   

       3. Hà Nội trong chiến tranh thế giới 1939-1945                                                 

       4. Đấu tranh của nhân dân Hà Nội trong thời kì 1939-1945                                           

Chương 4. HÀ NỘI TRONG CÁCH MẠNG THÁNG TÁM 1945 VÀ KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP                   

       1. Cách mạng tháng Tám 1945                                                                  

       2. Cách mạng tháng Tám 1945 ở Hà Nội                                                  

       3. Tuyên ngôn độc lập                                                                               

       4. Xây dựng chính quyền mới (1945-1954)                                                        

       5. Hà Nội trong những ngày chiến đấu ác liệt                                                     

       6. Hà Nội trong kháng chiến chống Pháp (1946-1954)                                      

       7. Giải phóng Thủ đô (10.10.1954)                                                           

PHẦN V- HÀ NỘI TRONG CÔNG CUỘC XÂY DỰNG CHỦ NGHĨA XÃ HỘI,    

CHỐNG MỸ CỨU NƯỚC VÀ TRÊN ĐƯỜNG ĐỔI MỚI                                           

      Chương 1. HÀ NỘI TRONG KHÔI PHỤC KINH TẾ VÀ XÂY DỰNG THỦ ĐÔ    

       1. Thời kì khôi phục kinh tế (1955-1957)                                                  

       2. Thời kì cải tạo xã hội chủ nghĩa (1958-1960)                                                 

       3. Hà Nội trong kế hoạch 5 năm lần thứ nhất  (1961-1965)  

     Chương 2. HÀ NỘI TRONG KHÁNG CHIẾN CHỐNG MỸ CỨU NUÓC667                                      

       1. Kháng chiến chống Mỹ cứu nước                                                         

       2. Hà Nội chiến đấu và sản xuất (1965-1975)                                                     

       3. Từng bước xây dựng lại Thủ đô                                                            

       4. Tích cực chi viện cho chiến trường miền Nam                                               

       5. Văn học nghệ thuật Hà Nội                                                                   

       6. Đảng bộ, Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân Hà Nội (1968-1975)       

     Chương 3. HÀ NỘI THỜI KÌ ĐẤT NƯỚC THỐNG NHẤT VÀ ĐỔI MỚI                

        1. Hà Nội, Thủ đô nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam                                     

       2. Hà Nội thập kỉ đầu của thời kì thống nhất đất nước (1975-1986)                               

       3. Hà Nội trên đường đổi mới                                                                    

       4. Hà Nội những năm đầu thế kỉ XXI hướng tới kỉ niệm nghìn nămThăng Long

• Trang trước
• 1
• 2
• 3
• 4
• 5
• Trang kế