LƯỚI TRỜI AI DỆT?
NGUYỄN TƯỜNG BÁCH
Tiểu Luận Về Khoa Học Và Triết Học
NXB TRẺ 2008
LỜI GIỚI THIỆU
“ Vũ trụ là gì, và từ đâu mà có” là câu hỏi cổ xưa nhất của loài người. Đó ;là luận đề quan trọng nhất của khoa học tự nhiên và triết học mà có lẽ con người sẽ không bao giờ có một câu trả lời chung cuộc. Lịch sử tư duy của loài người cho thấy răng, khoa học tự nhiên và triết học luôn luôn tìm cách lý giải vấn đề này, đi từng bước từ giản đơn đến phức tạp, từ thô sơ đến tinh tế. Hai ngành này cũng luôn luôn hỗ trợ cho nhau, làm tiền đề cho nhau để phát triển.
Trong thề kỷ 20, khoa học tự nhiên mà chủ yếu là ngành vật lý đã đến với những nhận thức vô cùng mới mẻ về thực tại vật lý. Người ta thấy rằng thực tại vật lý dường như độc lập và khách quan nay đã được quan niệm như dạng xuất hiện của một thực tại khác, phức tạp hơn, nhiều kích chiều hon. Ngành vật lý và triết học đứng trước những luận đề vô cùng kỳ lạ và thú vị. Trong khung cảnh đó, người ta thấy tư tưởng Phật giáo về vũ trụ và đời người có những giải đáp vừa rất bất ngờ vùa rất phù hợp với cách đặt vấn đề của khoa học hiện đại.
Ở tập sách này, Nguyễn Tường Bách trình bày những chặng đường quan trọng trong quá trình phát triển của ngành vật lý và triết học về khoa học tự nhiên của hơn 25 thế kỷ qua. Tác giả chú trọng đặc biệt đần sự phát triển của hai lý thuyết quan trọng nhất trong thề kỷ hai mươi, thuyết tương đối và thuyết lượng tử cũng như ý nghĩa triết học của chúng. Tác giả chon thấy nền vật lý và triết học phương Tây đang tiến đến một luận đề chung về bản thể học, đó là câu hỏi, thực tại trước mắt chúng ta thực chất là gì. Thế nhưng phần đặc sắc nhất của cuốn sách này là những trình bày của tác giả về những nhận thức và ẩn dụ hết sức mới lạ của Trung quán và Duy thức để nhận thấy một sự đồng qui bất ngờ với những tri kiến và giả định của khoa học trong thời đại mới.
Tập sách này nói về các vấn đề phức tạp nhất của tư tưởng nên dĩ nhiên nội dung của nó không đơn giản. thế nhưng nếu đọc thử vài chương, người đọc sẽ thấy tác giả rất khéo trình bày các vấn đề khó hiểu của khoa học và triết học một cách sáng sủa và dễ hiểu. Tác phẩm này có ích cho những ai quan tâm đến triết học, khoa học và tư tưởng Phật giáo. Tuy không đi sâu vào những chi tiết của các ngành vật lý và triết học nhưng tác phẩm này có thể cung cấp môt cái nhìn chung cho những ai muốn nghiên cứu các luận đề được nêu lên trong tập sách này.
Trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc.
NHÀ XUẤT BÃN TRẺ
MỤC LỤC
Phẩn thứ nhất
NHỮNG NGƯỜI KHAI PHÁ
MẢNH VƯỜN ĐẦY HOA
ĐẦU NGUỒN TRIẾT HỌC PHƯƠNG TÂY
CÁI ĐẦY ĐẶC VÀ CÁI TRỐNG RỖNG
Phần thứ hai
BUỔI BÌNH MING CỦA KHOA HỌC TỰ NHIÊN
TRÁI ĐẤT KHÔNG PHÀI LÀ TRUNG TÂM VŨ TRỤ
SỰ RA ĐỜI CỦA KHOA HỌC TỰ NHIÊN
THƯỢNG ĐẾ LÀ NHÀ TOÁN HỌC
Phần thứ ba
TỪ ÁNH SÁNG ĐẾN TRƯỜNG ĐIỆN TỬ
ÁNH SÁNG ĐI TỪ TRONG RA NGOÀI
ÁNH SÁNG LÀ NHỮNG HẠT VẬT CHẤT
SÓNG, MỘT DẠNG VẬN ĐỘNG MỚI
Phần thứ tư
NỀN VẬT LÝ HIỆN ĐẠI
MAX PLANCK, CON NGƯỜI NGAY THẲNG
TẤT CẢ ĐỀU TƯƠNG ĐỐI
CÁC MÔ HÌNH CỦA NGUYÊN TỬ
Phần thứ năm
CÁC KHUYNH HƯỚNG TRIẾT HỌC
CÓ HAY KHÔNG CÓ
CON ĐƯỜNG ĐẾN VỚI IMMANUEL KANT
LÝ THUYẾT KHOA HỌC CÓ MÔ TẢ ĐƯỢC THỰC TẠI
Phần thứ sáu
TRIẾT HỌC PHẬT GIÁO
HAI PHƯƠNG TRỜI CÁCH BIỆT?
SỰ IM LẶNG CAO QUÝ
THẾ GIỚI HIỆN TƯỢNG THAY ĐỔI LIÊN TỤC
Phần kết
SÂN KHẤU ĐỜI NGƯỜI
TRỞ VỀ THẾ GIAN
NẰM MƠ XEM KỊCH