GIỮA THUỞ CHUYỂN MÙA
Truyện - hồi ức
Trần Xuân An
NHÀ XUẤT BẢN TRẺ
-2013-
ĐIỀU CẦN NHẤN MẠNH VỀ NHÂN VẬT TRONG "GIỮA THUỞ CHUYỂN MÙA"
Trần Xuân An
Nhân Vật Nguyễn Phan Huyên (Trần Xuân An) trong truyện - hồi ức "Giữa thuở chuyển mùa" (T.X.A), thuở 1982-1983, đã trãi qua một cuộc khủng hoảng về phương pháp sáng tác và chỉ về phương pháp sáng tác mà thôi. Trên cơ sở tán thành hai bài của Nguyễn Minh Châu (1978, "Viết về chiến tranh"), Hoàng Ngọc Hiến (1979, về "chủ nghĩa hiện thực, phải đạo"), nhất là cảm nhận bài thơ "Đêm cuối năm" của Tố Hữu (1982) (*), và theo nhận thức, suy nghĩ của Huyên, thì chính vì sự máy móc, áp đặt quá đáng trong việc vận dụng phương pháp sáng tác hiện thực xã hội chủ nghĩa, nên tác phẩm văn chương trước 1978, 1982 không có sức thuyết phục đối với người đọc cũng như đối với học sinh học ngữ văn Việt.
Đó là một trong hai nguyên nhân, dẫn đến việc Huyên gặp phải tai họa bị khủng bố. Nguyên nhân kia là quá nhiệt tâm, nhiệt tình và quá lừng lẫy trong việc giảng dạy ngữ văn Việt. Huyên không biết nguyên nhân nào là chính.
Nhưng dẫu sao, nhân vật Nguyễn Phan Huyên vẫn là một nhân vật tích cực, không đầu hàng số phận. Huyên rời khỏi bục giảng, nhưng vẫn làm thơ, viết truyện, nghiên cứu sử học, phê bình văn chương. Huyên cũng không phủ nhận những tác phẩm anh đã viết theo phương pháp sáng tác hiện thực xã hội chủ nghĩa. Hơn thế nữa Huyên xem một số bài thơ trong đó là thuộc loại tác phẩm thành công của Huyên (được viết lúc tuổi cường tráng nhất). Đồng thời, Huyên cũng không phủ nhận quãng thời gian hai năm anh sống, giảng dạy, sáng tác tại hai vùng kinh tế mới Bảo Nghĩa, Suối Hương (1978-1979 & 1979-1980). Đặc biệt, chính tiểu thuyết - hồi ức "Ngôi trường tháng giêng" (T.X.A., 1998, Nxb Thanh Niên, 2003) và truyện vừa - hồi ức "Bên Kia Dốc Mạ ơi" (T.X.A., 2012, Nxb. Hội NHà văn, 2012) đã khẳng định điều đó.
Hai nhân vật khác, Hồng Vàng và Cúc Trắng, dẫu sao cũng thành đạt trong cuộc sống. Một người là giảng viên trường Cao đẳng Sư phạm, một người là dược sĩ công tác ở bệnh viện tỉnh.
Qua ba nhân vật Huyên, Hồng Vàng, Cúc Trắng và hai nhóm thủ phạm trực tiếp gây ra tai họa khủng bố, đồng thời qua hiện thực đã được "cởi trói" sau Đổi mới ít nhiều đã được phản ánh: truyện - hồi ức "Giữa thuở chuyển mùa" không phải là một tác phẩm bôi đen hiện thực và có ý đồ không đúng đắn, bên ngoài văn chương.
T.X.A
Đầu sách thứ ba mươi ba của Trần Xuân An
Có 3 Phần và 9 Chương