Trang chủ

Thông tin tra cứu

HOÀNG NHƯ MAI VĂN TẬP

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

KHOA VĂN HỌC VÀ NGÔN NGỮ

HỘI NGHIÊN CỨU VÀ GIẢNG DẠY VĂN HỌC TP. HCM

NXB ĐẠI HỌC QUỐC GIA TP.HCM

LỜI NÓI ĐẦU

Nhiều thế hệ sinh viên rời ghế Khoa Văn Đại học Tổng hợp Hà Nội ra trường hàng mấy chục năm vẫn còn nhớ mãi phong thái thung dung, tác phong nghệ sĩ và nhất là lời giảng hào hùng, giọng đọc thơ ru hồn của GS. Hoàng Như Mai. Người nghe bị cuốn hút bởi lối phân tích sắc sảo, bởi tinh thần học thuật tự do và nhất là bởi cái tình với văn chương. Trong thời chiến tranh và bao cấp, việc giảng văn nhiều khi phải hy sinh cả chính văn chương để đạt được những mục tiêu trước mắt, nhưng ngay cả trong những lúc như thế, GS vẫn nuôi trong tâm hồn nhiều  thế hệ sinh viên, niềm yêu thích với những áng thơ văn đích thực: Ngày về, Tây Tiến, Màu tìm hoa sim, Bên kia sông Đuốngv.v.. Để đến bây giờ, những tác phẩm ấy đã có vị trí xứng đáng  trong chương trình môn Văn và trong lịch sử văn học dân tộc.

Giáo sư Hoàng Như Mai sinh năm 1919 ở Phủ Lạng Thương, Bắc Giang, trong một gia đình quan lại cao cấp (thân phụ là Tuần phủ). Thuở nhỏ học tiểu học ở Bắc Giang, rồi học trường Bưởi (Trung học Bảo Hộ) ở Hà Nội. Đỗ Tú tài năm 2o tuổi, sau đó vào học trường Cao đẳng Y khoa Đông Dương. Chán học chuyển sang trường Cao đẳng Luật khoa, rồi bị bệnh phải nghỉ học. Sau khi bình phục, theo lời mời của một người bạn, Ông chuyển sang làm Giáo viên cho một trường  Trung học Tư thục Đông Hải (thị xã Hải Dương). Trong thời gian này ông bắt đầu viết sách, báo và được NXB Hàn Thuyên in hàng loạt sách: Thặng dư giá trị, Đời sống thợ thuyền trong đời sống tư bản, Lê -Nin và cách mạng tháng Mười…Ông tham gia Cách mạng tháng Tám ở Hà Nội.Pháp gây hấn ở Nam Bộ, Ông cùng người bạn đời khóa cửa nhà gửi lại hàng xóm, xách va li lên đường “Nam tiến” cùng với một nhóm kịch, vừa đi vừa diễn kịch cổ động kháng chiến. Đoàn kịch yêu nước lãng mạn này phải quay về tham gia kháng chiến ở miền Bắc. Từ năm 1948 Ông trở lại ngành giáo dục, làm hiệu trưởng nhiều trường thuộc Thái Bình, Việt Bắc…Năm 1953 ông làm hiệu trưởng Trường Sư phạm Trung cấp Trung ương. Đưa học sinh sang học ở Trung Quốc. năm 1958 Ông chuyển về Khoa Văn trường Đại học Tổng hợp Hà  Nội phụ trách phần Văn học Việt Nam hiện đại. Năm 1980, ông vào công tác tại khoa Ngữ văn Trường Đại học Tổng hợp TP.HCM (nay là Khoa Văn học và Ngôn ngữ, trường Đại học Tổng hợp Khoa học Xã hội và Nhân Văn, Đại học  và năm 1990 được phong danh hiệu Nhà giáo Nhân dân. Ông là một nhà trí thức đa tài, từng thử bút ở nhiều lĩnh vực khác  nhau, và lĩnh vực nào cũng để lại dấu ấn sâu sắc. Về kịch, ông là tác giả  của nhiều vở kịch nổi tiếng như Tiếng trống Hà Hồi (1948), Giòng sông biên giới (1957), Vẽ chân dung cụ Đồ Chiểu (1982)…Về thơ, bạn bè, học trò, và những người yêu quý ông thuộc khá nhiều bài thơ của ông. Những bài ấy đăng rải rác nhiều nơi, đến năm 1993 được tập hợp lại, in thành tập thơ Trao cho nhau cuộc đời.Về nghiên cứu sân khấu, Ông có: Nhà soạn kịch cải lương Trần Hữu Trang (1968), Nhận định về cải lương (1986), Giới thiệu sân khấu cải lương (1986). Về nghiên cứu văn học, Ông là người đầu tiên biên soạn giáo trình Văn học Việt Nam hiện đại (Văn học Việt Nam 1945-1960)…

Học trò yêu quý thầy Mai bởi tính nghệ sĩ. Thầy nghệ sĩ trong giờ giảng, nghệ sĩ trong những trang viết, nghệ sĩ trong cả những bài, nhửng công trình nghiên cứu.Người ta thấy ở Hoàng Như Mai một tâm hồn nghệ sĩ đích thực và một người tri kỷ của văn chương, nghệ thuật.

Học trò và những người cầm bút lớp sau yêu quý thầy Mai bởi tư duy trẻ trung, và tấm lòng chân thành nâng đỡ cho lớp trẻ. Thầy trẻ trung vì luôn ủng hộ  cho cái mới, kể cả cái mới còn đang dang dở, chông chênh. Thầy không bao giờ dùng kinh nghiệm quá khứ, dẫu là của một người từng trải và hiều biết rất rộng, để làm tiêu chuẩn đánh giá hiện tại và định hướng cho tương lai.

Học trò và những người tiếp xúc với Thầy Mai yêu quý Thầy còn vì phong thái đĩnh đạc, thung dung chỉ thấy nhiều ở trí thức lớp trước. Khó khăn không ít, nhưng chưa bao giờ người ta thấy thầy than thở.

Và vượt lên tất cả là lòng yêu thương của Thầy đối với học trò. Những câu thờ viết về sinh viên của Thầy tràn đầy tình thương và nỗi đau hiếm thấy trong đời:

Thầy cô người mất người còn

Sinh viên mấy nấm mồ chôn chiến trường

                         Trở về Khoa Ngữ văn

Năm nay, nhân kỹ niệm lần thứ 90 của Thầy, Khoa Văn học và Ngôn ngữ, Trường Đại học khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia TP.HCM vinh dự được thầy đồng ý cho tập hợp những bài viết rãi rác của Thầy  trên báo chí để in thành tập sách với nhan đề Hoàng Như Mai Văn Tập, tập sách có 3 phần:

-Phần 1: là những bài có tính chất hồi ức của Thầy

-Phần 2: là những bài viết, bài nói chuyện về văn hóa

-Phân 3: Phụ lục, sưu tập những bài viết của bạn bè, đồng nghiệp và những học trò về Thầy.

Đọc tập sách này chúng ta thấy một trí tuệ sắc sảo, học vấn uyên thâm; một cuộc đời trí thức gian nan, thăng trầm vi dân tộc, một tâm hồn trong sáng trẻ trung; một lòng yêu văn, yêu nghềm yêu đời, và yêu thương học trò vô hạn. Cho đến nay với 90 xuân, Thầy đã có hơn 60 năm cầm bút và cầm phấn, Thầy vẫn tiếp tục cầm bút và vẫn đang hướng dẫn học trò làm luận án tiến sĩ. Quả là một người Thầy “Dạy người không biết mỏi” (Hối nhân bất quyện)! Người ta còn tôn xung GS Hoàng Như Mai là một nghệ sĩ, một nhà  nghiên cứu, một nhà hoạt động văn hóa lớn. Tôi cũng nghĩ như vậy, nhưng trên hết tôi nghĩ, GS là một Người Thầy đáng kính của ngành giáo dục nước ta.

Tháng 8 năm 2008

Đoàn Lê Giang. PGS,TS

Trưởng Khoa Văn học và Ngôn ngữ,
  trường Đại học Khoa học và  Nhân Văn, Đại học Quốc gia TP.HCM

MỤC LỤC

Lời nói đầu

Phần 1:

Một quãng đời học sinh

Nhìn lại thời sinh viên

Chỉ còn mến thương

Năm mươi năm, nhớ lại

Sinh viên trước và sau Cách mạng tháng Tám năm 1945

Những tập lưu niệm của học sinh

Bản luận văn tốt nghiệp bỏ dở

Bà mẹ Quảng Trị

Ký ức về sách giáo khoa

Nhớ về khu học xá – nhớ về tình hữu nghị Viêt-Trung

Nhà khao học Tạ Quang Bửu

Giá trị của người thầy

Chí sĩ Phan Sào Nam với thế hệ chúng tôi

Ký ức học văn

Nỗi buồn thầy Mạnh

Một thời “học Tây”

Lời hoài niệm về một thế hệ

Thương tiếc anh Hoàng Lân

Lễ tưởng niệm một năm ngày mấ nhà văn hóa Nguyễn Khắc Viện

Xuân này chúng tôi đến chúc mừng thượng thọ học giả Giản Chi

Kỷ niệm về một cuốn sách

Kỷ niệm 40 năm khoa Ngữ văn

Phần 2:

Suy nghĩ về đào tạo con người

Về văn hóa Việt Nam

Giaa đình với sự phát triển nhân cách của thế hệ trẻ trong xã hội ngày nay

Nghĩ về mẹ

Lễ tang một người yêu nước

Bàn về bảo vệ truyền thống

Tuổi xuân và nghĩa vụ

Diển văn khai mạc Đại hội thành lập Hội Nghiên cứu và giảng dạy

                                 Văn học  TP. HCM

Giáo dục hướng thiện

Tâm sự di thần

Văn hào Balzac  và lóng tham dục của người đời

Đọc Chùa Đàn của Nguyễn Tuân

Đọc tiểu thuyết Bút Nghiên

Lễ kỷ niệm 300 năm ngày sinh của văn hòa Voltaire

Hoài Thanh va Thi nhân Việt Nam

Đọc Trường Sơn, thơ văn chọn lọc

Xem Ngọc trong đá

Nghìn năm thương nhớ đất Thăng Long

Truyện Phật giáo

Trương Vĩnh Ký, một nhà văn hóa nhiều công lao với đất nước

Đạm Phương nữ sử

Ngân Giang, đôi dòng ký ức

Sức mạnh của cuốn tiểu thuyết  Thép đã tôi thế đấy và thanh niên VN

Nhà văn Võ Hồng

Thư chiến tranh

Công dụng của nghệ thuật sân khấu và tài năng của nghệ sĩ sân khấu

Chung thủy và phản bội

Đọc Chân dung văn học của Hoài Anh

Văn học nhà tù-trại giam

Một vài cảm tưởng về tập thơ của một tác giã ở xa đất nước

Đọc Nguyễn Du và Truyện Kiều của Nguyễn Trí Tích

Hiều thêm về Đông Kinh Nghĩa Thục

Đọc thơ Lương Khê

Hội thảo về văn học so sánh

Xem lại tiểu thuyết Tố Tâm

Tập truyện Vẫy tay ngậm ngùi, một món quà quý cho tuổi thiếu niên

Nhân đọc cuốn sách André Gide đời văn và tác phẩm

Ảnh hưởng của sân khấu Pháp  trong giai đoạn đầu kịch nói VN

Trao đổi với một dịch giả thơ Đường

Đường sáng trăng sao

Thơ tình tiền chiến

Phụ lục:

Cuộc đời và sự nghiệp của GS Hoàng Như Mai

Thầy Hoàng Như Mai, nhà giáo nhân dân, nhà hoạt động văn hóa, nhà  thơ

Với tôi, GS Hoàng Như Mai

Trong trái tim học trò, hình ảnh thầy sáng mãi vầng trăng

Một kỷ niệm khó quên với GS Hoàng Như Mai

Một cuộc đời tài hoa và mẫu mực

GS Hoàng Như Mai, người thầy muôn vàn kính yêu của tôi

Giáo sư Ngữ văn hàng đầu

Những kỷ niệm với GS Hoàng Như Mai

Thầy giáo Hoàng NHư Mai của chúng tôi

Kính gửi thầy Hoàng Như Mai

Tôi muồn làm người gieo hạt

• 1
• 2
• 3
• 4
• Trang kế
 Trang cuối