VIỆT NAM PHẬT GIÁO SỬ LUẬN
I – II – III
NGUYỄN LANG
Nhà xuất bản Văn Học
Hà Nội 2008
LỜI NHÀ XUẤT BẢN
Tập III Việt Nam Phật giáo sử luận được tác giả hoàn thành và công bố ở Paris năm 1985 và in lại ở Hoa Kỳ năm 1993, dập đúng bản in cũ. Đây là một công trình biên soạn công phu, với một khối lượng tư liệu phong phú, trong đó có nhiều tư liệu thuộc loại hiếm, cung cấp cho ta một bức tranh toàn cảnh về tình hình Phật giáo Việt Nam từ đầu thế kỷ cho đến cuối năm 1963, sau những chuyện đàn áp khốc liệt Phật giáo miền Nam của chính quyền Ngô Đình Diệm.
Tuy vậy, về quan điểm mà nói, giữa tác giả với chúng tôi còn có những điểm chưa nhất trí: chưa nhất trí trong việc phân tích, đánh giá một số sự kiện lịch sử, một số nhân vật trong hàng ngũ Phật giáo miền Nam cũng như miền Bắc, và cả trong việc nhận định về vai trò thực tế của các giới Phật tử miền Nam đối với sự sụp đổ của chính quyền Ngô Đình Diệm vào ngày 1-XI- 1963.
Mặc dầu thế để giúp bạn đọc có một tập tài liệu nghiên cứu cần thiết về lịch sử, nhất là lịch sử văn hóa, lịch sử tư tưởng nước ta thời kỳ hiện đại, Nhà xuất bản Văn học cho in lại tập III công trình này dưới dạng sách tham khảo nội bộ, và chỉ gửi đến những địa chỉ cần sách. Đây đó, ở những chỗ xét thấy tưliệu mà tác giả dẫn dụng chưa bảo đảm độ chính xác, hoặc việc kiểm tra xuất xứ không dễ, chúng tôi có lược bớt một đôi câu chữ, cho việc đọc sách được tập trung hơn. Ở những chỗ này chúng tôi đều có để ba chấm lững trong dấu ngoặc vuông […]
Nguyên bản Việt Nam Phật giáo sử luận tập III do Ban Văn học Cổ cận đại Viện Văn học cung cấp. Các bức ảnh minh họa do Phó Giáo sư Tố Như, nhà nhiếp ảnh Võ Văn Tường, Đại đức Thích Phước An và họa sĩ Lê Cường hết lòng giúp đỡ. Xin được ghi nhận ở đây lòng biết ơn của Nhà xuất bản Văn học.
Ngày 20 – VII – 1994
NHÀ XUẤT BẢN VĂN HỌC
LỜI GIỚI THIỆU
Tập I bộ sách Việt Nam Phật giáo sử luận của ông Nguyễn Lang xuát bản ở Sài Gòn năm 1973, tính đến nay đã gần chẵn hai thập kỷ. Sau ngày Bắc Nam thống nhất, nhiều bạn đọc miền Bắc hẳn đã từng có dịp tiếp xúc với công trình còn dở dang này. Nhưng không lâu sau đó, vào năm 1978, tập II được công bố tiếp ở Paris, vẫn dưới danh nghĩa nhà xuất bản cũ.
Nói về lịch sử Phật giáo thì trước Nguyễn Lang khá lâu, những tên tuổi như Trần văn Giáp, Thích Mật Thể, bằng uy tín cá nhân, trong nghiên cứu, biên khảo, hoặc trong hành đạo, xử thế, đã cho ra đời những công trình như Le Bouddhisme en Annam des origines au XIIÌe siècles và Việt Nam Phật giáo sử lược, khiến người ta nhìn vào phải vì nể. Và trước Trần Văn Giáp, Thích Mật Thể rất lâu, cũng đã có những bộ “Thiền phả”nổi tiếng, lẻ tẻ xuất hiện trong các thế kỷ XIV đến XIX, như Thiền Uyển Tập Anh, Tam tổ thực lục, Thánh đăng lục, Thiền uyển đăng lục, Đại Nam thiền uyển truyền đăng lục…mà những ai quan tâm nghiên cứu đều có biết đến dù ít hay nhiều.
Cuốn sách của Nguyễn Lang đã biết dựa rất chắc trên từng chặng thành tựu của những công trình đã có, kể từ những cuốn Lý Hoặc Luận, Tứ Thập Nhị Chương cuối đời Hán, cho đến những cuốn sách mới xuất bản gần đây. Bộ sách của Nguyễn Lang tuy không đưa ra một tài liệu gì thật đột xuất, nhưng đã đáp ứng được một trong những nhu cầu khách quan, ngày càng trở nên bức xúc của khoa học xã hội và nhân văn nước ta, trong một cố gắng chung nhằm mạnh mẽ quay về với văn hóa dân tộc. Nếu nói rằng Nguyễn Lang đã tìm ra được một kết cấu hợp lý cho bức tranh sống thực của lịch sử Phât giáo Việt Nam từ nguồn gốc đến thế kỷ XIX thì cũng không có gì quá đáng, vì lẽ, dù đó đây có nhiều điểm còn phải bổ sung, thay đổi, cái kết cấu mà ông tạo dựng nên trong sách cũng đã trở thành một cái gì khách quan và ổn định, nó góp phần làm sống lại không khí cũng như diện mạo cụ thể của sinh hoạt Phật giáo qua các thời đại, đến mức ngay những bộ sách cùng đề tài triển khai sau ông, muốn tự đề xuất một hướng tìm tòi mới, khoa học hơn, xác đáng hơn, chung quy vẫn phải dựa vào kết cấu đó, đôi khi còn biến hóa vay mượn nó một cách lộ liễu.
Thực ra , nói Nguyễn Lang không đưa ra tài liệu gì mới thì cũng không đúng hẳn. Như Bl. Pascal từng lấy ví dụ về một người chơi cầu biết gieo quả cầu đúng chỗ để nhấn mạnh vai trò tiên quyết của cách lựa chọn và sử dụng tài liệu trong nghiên cứu, ta cũng có thể nói như vậy về bộ Việt Nam Phật giáo sử luận của ông Nguyễn Lang. Mặc dù xét từ những tài liệu cốt yếu làm nền cho bộ sách, Nguyễn Lang không có nhiều những tài liệu độc đáo hơn người, nhưng ông lại tìm được nhiều tài liệu bỗ trợ hiếm có, nhất là tài liệu Phật giáo Trung Quốc liên quan đến Phật giáo Việt Nam; đặc biệt hơn nữa là ông đã biết cách làm cho tư liệu “sống dậy”.
Bộ sách của Nguyễn Lang còn có một ưu điểm đáng quý: coi trọng vai trò của tài liệu trong luận chứng, có thái độ tỉnh táo trước hiện tượng thật giả khó phân của nhiều nguồn tư liệu, nhưng không bao giờ đi đến một thái độ cực đoan , hoài nghi chũ nghĩa, trong khi lục vào kho tài liệu nghèo nàn, thậm chí hỗn loạn của cha ông.
Lẽ tự nhiên, Việt Nam Phật giáo sử luận cũng còn một số nhược điểm. Nhược điểm dễ thấy nhất là việc phân bổ tỷ lệ chương mục giữa hai tập sách chưa thật đồng đều. Nếu xét về số trang thì tập II quá mỏng trong khi tập I lại quá dày, nhưng nét xét về nội dung vấn đề thì dường như tập I có tham vọng bao quát lịch sử Phật giáo cho đến hết thời thịnh trị của nó (nhà Trần), hóa ra lại chưa bao quát được, phải để lại một chương cho vào tập II – chương XVII: “Sinh hoạt tăng đồ và cư sĩ”. Phải chăng lúc viết xong tập I, tác giả chưa có ý định viết chương này, về sau đọc lại thấy thiếu nên mới phải bổ sung? Nhưng cũng do sự bổ sung có phần vội vã nên chương này lại để lộ một nhược điểm, mà các chương khác đã không vấp phải.
Cũng nói về chú dẫn tài liệu, thảng hoặc trong sách ta bắt gặp dấu vết của những tài liệu nghiên cứu ở miền Bắc lúc bấy giờ mà Nguyễn Lang đã tham khảo, nhưng vì lý do gì đấy không chua rõ xuất xứ, cũng có tài liệu ông có chua xuất sứ thì đáng tiếc, sự gián cách lại làm ông lầm lẫn. Cách bố trí chương mục ở tập II nhìn chung cũng chưa thật chặt chẽ, nên có cái gì như vừa thừa lại vừa thiếu.
Tựu trung, nhận xét có thể rút ra không mấy khó khăn, là tập II không được chuẩn bị kỹ như tập I. Tập I tuy cũng còn những mục viết sơ lược, như mục “Thiền ngữ và hình ảnh thi ca” (chương VI), (nếu ta đối chiếu với cách D.T. Suzuki trình bày vấn đề “Thiền và thơ Haiku”trong cuốn Thiền và văn hóa Nhật Bản, hẳn sẽ nhận ra chỗ còn sơ lược của Việt Nam Phật giáo sử luận), nhưng xét về tổng thể, cả tập I vẫn là một khối gắn bó vững chắc, trong khi tập II có phần lỏng lẻo hơn. Có vẻ như một số chương ở tập này chỉ mới là những cái khung được dựng sơ sài, hoặc có những cánh cửa còn để ngỏ, để tác giả còn có dịp bổ sung sửa chữa khi tái bản.
Với tất cả những ưu điểm nổi bật và những mặt còn tồn tại của nó, tôi nghĩ Việt Nam Phật giáo sử luận vẫn là một trong số rất ít công trình nghiên cứu nghiêm chỉnh về Phật giáo Việt nam trong vòng 20 năm qua. Đối với người nghiên cứu chuyên sâu hay với bạn đọc rộng rãi muốn nhìn lại lịch sử Phật giáo Việt Nam, hẳn chắc đều có thể tìm thấy ở đây những gợi ý hữu ích, và một người dẫn đường đáng tin cậy.
Viết tại Mộng Thương thư trai
Mùa kết hạ 1992
Gs. NGUYỄN HUỆ CHI
MỤC LỤC
TẬP I
CÙNG BẠN ĐỌC
LỜI GIỚI THIỆU
CHƯƠNG I
TRUNG TÂM PHẬT GIÁO LUY LÂU
Ba trung tâm Phật giáo đời Hán
Nguồn gốc trung tâm Luy Lâu
Trung tâm Luy Lâu thành lập sớm hơn các trung tâm Lạc Dương và Bành Thành
Trung tâm Lạc Dương
Trung tâm Lạc Dương được thành lập do từ trung tâm Bành Thành
Nguồn gốc trung tâm Bành Thành
CHƯƠNG II
HAI THẾ KỶ ĐẦU
Đạo Phật Giao Châu trong thế kỷ đầu Tây Lịch
Lý hoặc Luận của Mâu Tử
Kinh Tứ Thập Nhị Chương
Học thuật Giao Chỉ
Những quan niệm căn bản về giáo lý
Phá mặc cảm tự tôn về “Trung Quốc”
Lão tử thành Phật ở đất Hồ
CHƯƠNG III
KHỞI NGUYÊN CỦA THIỀN HỌC VIỆT NAM
Khương Tăng Hội
Tư tưỡng Thiền của Tăng Hội
Chi Cương Lương Tiếp
Đạt Ma Đề Bà và Huệ Thắng
Vai trò quan trọng của Tăng Hội tại Kiến Nghiệp
Bài tựa kinh An Ban Thủ Ý
CHƯƠNG IV
SÁCH THIỀN UYỂN TẬP ANH VÀ CÁC TÀI LIỆU KHÁC VỀ ĐẠO PHẬT VIỆTNAMĐỜI ĐƯỜNG
Sách Thiền Uyển Tập Anh Ngữ Lục
Về tác giả Thiền Uyển Tập Anh
Một số các tăng sĩ không được Thiền Uyển Tập Anh nhắc tới
CHƯƠNG V
THIÈN PHÁI TỲ NA ĐA LƯU CHI
Hành trang và truyền thừa
Bối cảnh tư tưởng của Tỳ Na Đa Lưu Chi
Siêu việt ngôn ngữ văn tự
Yếu tố Mật giáo
Sấm vì học, phong thủy học và ý thức độc lập quốc gia
Tóm lược những đặc tính của Thiền phái Tỳ Na Đa Lưu Chi
CHƯƠNG VI
THIỀN PHÁI VÔ NGÔN THÔNG
Vô Ngôn Thông và truyền thừa
Bối cảnh thiền học Vô Ngôn Thông
Truyền thuyết Nam Tông về lịch sử Thiền
Đốn ngộ và tâm địa
Nguyên tắc vô đắc
Sự sử dụng thoại đầu
Thiền ngữ và hình ảnh thi ca
ảnh hưởng Mật giáo
Ảnh hưởng Tịnh độ giáo
Tóm lược những đặc tính của Thiền phái Vô Ngôn Thông
CHƯƠNG VII
THIỀN PHÁI THẢO ĐƯỜNG
Nguồn gốc Thảo Đường
Ảnh hưởng của phái thảo đường
CHƯƠNG VIII
TỔNG QUAN VỀ PHẬT GIÁO ĐỜI LÝ (1010-1225)
Chân đứng
Đạo Phật và chính trị
Đạo Phật và văn hóa
Đạo Phật và mỹ thuật
Đạo Phật và phong hóa
Tăng sĩ, tự viện và kinh điển
Vấn đề mê tín
CHƯƠNG IX
NỀN TẢNG CỦA PHẬT GIÁO ĐỜI TRẦN THIỀN PHÁI YÊN TỬ
Nền Phật giáo thống nhất
Thiền sư Thường Chiếu
Sự quan trọng của tâm học
Đối tượng chứng đắc
Tùy tục
Vị tổ khai sơn phái Yên Tử: Hiện Quang thiền sư
Trúc Lâm quốc sư
Đại Đăng quốc sư
Tiêu Diêu quốc sư
CHƯƠNG X
TRẦN THÁI TÔNG (1218-1277)
Tuổi trẻ và chí nguyện học đạo
Học hỏi, tu tập và sáng tác
Khóa Hư Lục
Thánh Đăng Lục
Trần Triều Thiền Tông Bản Hạnh
Nhu yếu tỉnh thức
Nhu yếu tinh chuyên
Tư tưởng thiền học
Thoại đầu Thiền
Ảnh hưởng Thiền phái Lâm Tế
Bốn mươi ba bài tụng cổ
CHƯƠNG XI
TUỆ TRUNG THƯỢNG SĨ
Diện mục Tuệ Trung
Hòa quang đồng trần
Đập vỡ thái độ bám víu vào khái niệm
Đập phá quan niệm lưỡng nguyên
Phá vở những vấn đề giả tạo
Diệu khúc bản lai tu cử xướng
CHƯƠNG XII
TRẦN NHÂN TÔNG VÀ THIỀN PHÁI TRÚC LÂM
Một ông vua xuất gia
Ý nguyện xây dựng một nền hòa bình Chiêm-Việt lâu dài
Xây dựng một giáo hội mới
Tư tưởng Thiền học
Những ngày cuối
CHƯƠNG XIII
THIỀN SƯ PHÁP LOA (1284-1330)
Cuộc đời tu học của Pháp Loa
Đại tạng kinh triều Trần
Những tác phẩm của Pháp Loa
Phát triển giáo hội
Yếu tố Mật giáo trở thành quan trọng
Anh Tông và Pháp Loa
Tư tưởng Thiền học của Pháp Loa
CHƯƠNG XIV
THIỀN SƯ HUYỀN QUANG (1254-1334)
Về sách Tổ Gia Thực Lục
Cuộc đời của Huyền Quang
Câu chuyện Thị Bích
Những năm cuối của Huyền Quang
Huyền Quang và Pháp Loa
Nhà thi sĩ
Tư tưởng của Huyền Quang
Văn Nôm của Huyền Quang
Thời hưng thịnh chấm dứt
CHƯƠNG XV
NHỮNG GƯƠNG MẶT PHẬT TỬ KHÁC TRONG ĐỜI TRẦN
Trí Viễn thiền sư
Thuần Nhất pháp sư
Tăng Điền đại sư
Bão Phác quốc sư
Tông Cảnh quốc sư
Pháp Cổ thiền sư
Huệ Nghiêm thiền sư
Bảo Sát thiền sư
Viên thiền sư
Trí Thông thiền sư
Vô Sơn Ông
Minh Đức chân nhân
Đức Sơn thiền sư
Vương Như Pháp
Trần Thánh Tông
Trần Minh Tông
Bích Phong trưởng lão
Sa Môn Thu Tử
Lãm Sơn quốc sư
Thạch Đầu và Mật tạng
Tuyên Chân công chúa và Lệ Bảo công chúa
Những vị đệ tử
Truyền thống Yên Tử
CHƯƠNG XVI
TỔNG QUAN VỀ PHẬT GIÁO ĐỜI TRẦN
Chủ lực của văn hóa đời Trần
Những vị tăng sĩ ngoại quốc có mặt trong đời Trần
Các khuynh hướng tư tưởng trong Phật giáo đời Trần
Tổ chức giáo hội
Vai trò văn hóa và chính trị của Phật giáo đời Trần
CÁC PHỤ BẢN
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Hán văn
Nhật văn
Pháp và Anh văn
Quốc văn
Tạp chí Quốc văn
MỤC LỤC
TẬP II
CHƯƠNG XVII
SINH HOẠT CỦA TĂNG ĐỒ VÀ CƯ SĨ
Tăng sĩ, tự viện , và sinh hoạt kinh tế
Sinh hoạt trong tự viện
Giới pháp
An cư kiết hạ
Tọa thiền, du phương, ứng phú
Sinh hoạt của giới tại gia
CHƯƠNG XVIII
ĐẠO PHẬT TRONG THỜI NHO HỌC ĐỘC TÔN
Sự suy yếu của đạo Phật về phương diện lãnh đạo trí thức
Thịnh quá hóa suy
Chiến tranh Chiêm Việt
Tinh thần độc tôn thay thế tinh thần dung hợp
Cái học khoa mục
Sự biến dạng của Mật giáo
Thói quen ỷ lại vào vua chúa
Lương Thế Vinh
Thiền Môn khoa giáo
Nam Tông Tự pháp đồ
Thập giới cô hồn Quốc ngữ văn
Chân Nghiêm và sách Thánh Đăng lục
CHƯƠNG XIX
SỨC SÁNG TẠO CỦA GIỚI PHẬT TỬ ĐẠI CHÚNG
Tín ngưỡng của đại chúng
Văn học kể hạnh và sự thờ tự thánh tăng
Quan Âm Thị Kính
Quan Âm Nam Hải
Tính cách dân tộc của Quan Âm Thị Kính và Quan Âm Nam Hải
CHƯƠNG XX
SỰ PHỤC HƯNG CỦA MÔN PHÁI TRÚC LÂM
Nguyên do của sự phục hưng
Thiền sư Chuyết Chuyết
Thiền sư Minh Hành
Chân Nguyên, người có công phục hưng môn phái Trúc Lâm
Tư tưởng thiền của Chân Nguyên
Những vị đệ tử xuất sắc của Chân Nguyên
Công tác trùng san những tác phẩm Phật học Lý Trần
CHƯƠNG XXI
THIỀN SƯ HƯƠNG HẢI
Từ thiền tĩnh viện đến đạo tràng nguyệt đường
Con người của Hương Hải
Tư tưởng thiền của Hương Hải
Thơ nôm của Hương Hải
CHƯƠNG XXII
THIỀN PHÁI LÂM TẾ VÀ PHẬT GIÁO Ở ĐÀNG TRONG
Các thiền sư từ Trung Hoa sang hoằng hóa
Môn phái Liễu Quán
Dấu chân hoằng hóa tại các vùng đất mới
CHƯƠNG XXIII
THIỀN PHÁI TÀO ĐỘNG TỚI NƯỚC VIỆT
Chủ trương của Tào Động
Tào Động ở đàng ngoài
Thạch Liêm và Tào Động ở Đàng Trong
Con người của Thạch Liêm
Tư tưởng thiền của Thạch Liêm
Hưng Long Nguyễn Phúc Chu
Thiều Dương Hầu
CHƯƠNG XXIV
LÝ HỌC VÀ PHẬT GIÁO
Thái cực và vô cực, lý và khí
Thái độ tăng sĩ trước sự kích bác của nho gia
Lê Quý Đôn khuyên nho gia nên có thái độ cởi mở
Đại Chân viên giác thanh
Một tổng hợp Nho Phật độc đáo
Một số chủ đề khác của Trúc Lâm Tông Chỉ Nguyên Thanh
Quan niệm thiền của Hải Lượng và các bạn
Con người của Hải Lượng
Phan Huy Ích và Phan Huy Chú
Nguyễn Công Trứ
Nguyễn Du
CHƯƠNG XXV
CÁC DANH TĂNG ĐỜI NGUYỄN
Thiền sư Mật Hoằng
Thiền sư Phổ Tịnh
Thiền sư Thanh Đàm
Thiền sư Thanh Nguyên
Thiền sư An Thiền
Thiền sư Nhất Định
Thiền sư Diệu Giác
Thiền sư Tịch Truyền
Thiền sư Chiếu Khoan
Thiền sư Phúc Điền
Thiền sư Phổ Tịnh
Thiền sư Thông Vinh
Thiền sư Liễu Thông
Thiền sư Viên Quang
Thiền sư Đạo Thông
Thiền sư Giác Ngộ
Thiền sư Cương Kỷ
Thiền sư Chí Thành
Thiền sư Diệu Nghiêm
Thiền sư Viên Ngộ
Thiền sư Phước An
Thiền sư Liễu Triệt
Thiền sư Huyền Khê
CÁC PHỤ BẢN
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Hán văn
Nhật văn
Pháp và Anh văn
Tạp chí Quốc văn
BẢNG TÊN
MỤC LỤC
TẬP III
LỜI NHÀ XUẤT BẢN
CHƯƠNG XXVI
KHÁI QUÁT VỀ CÔNG CUỘC CHẤN HƯNG PHẬT GIÁO
TỪ 1930 ĐẾN 1945
Bối cảnh chính trị và văn hóa
Hai nhà chí sĩ họ Phan
Nhu yếu duy tân
Vài nét sơ lược về cuộc vận động chấn hưng
Những động cơ của cuộc chấn hưng
Các hội Phật giáo thực hiện được những gì trong thời gian 1930-1945
CHƯƠNG XXVII
THIỀN SƯ KHÁNH HÒA VÀ CÔNG CUỘC VẬN ĐỘNG Ở NAM KỲ
Hội nam kỳ nghiên cứu Phật học
Các thiền sư Bích Liên và Liên Tôn
Hội Lưỡng Xuyên Phật học
Thiền sư Pháp Hải và thiền sư Chí Thành
Hội Phật học kiêm tế và tạp chí Tiến hóa
Thiền sư Trí Thiền
Thiền sư Thiện Chiếu
Tạp chí Pháp Âm và hội Tịnh Độ Cư Sĩ
Phật Học Tùng Thư
CHƯƠNG XXVIII
HỘI AN NAM PHẬT HỌC Ở TRUNG KỲ
Thiền sư Giác Tiên
Cư sĩ Tâm Minh
Chỉnh lý tăng chế và đạo tạo tăng tài
Thiền sư Mật Khế
Khởi nguyên của phong trào thanh thiếu niên phật tử
Con người và tư tưởng của Tâm Minh
Các cao tăng làm rường cột cho phong trào chấn hưng
Thiền sư Tâm Tịnh
Thiền sư Huệ Pháp
Những trung tâm chấn hưng
Vi sư Diên Trường
CHƯƠNG XXIX
CÔNG CUỘC CHẤN HƯNG Ở BẮC KỲ
Bắc kỳ Phật giáo hội
Thiền sư Thanh Thanh
Chương trình Phật học
Nguyễn Trọng Thuật và chủ trương “nhân gian Phật giáo”
Cư sĩ Thiều Chữu
Công tác duy trì và phổ biến nền văn học Phât giáo cổ điển
Lệ Thần Trần Trọng Kim
Ưu Thiên Bùi Kỷ
Tăng sĩ và công tác xã hội
Sơn môn Linh Quang và tạp chí Tiếng Chương Sớm
Thiền sư Thanh Tường
Truyền thừa Tào Động theo bia chùa Hồng Phúc
CHƯƠNG XXX
SAU CÁCH MẠNG THÁNG TÁM
Phật tử tham dự cách mạng
Thiền sư Mật Thế
Thanh niên tăng và cách mạng
Phât tử kêu gọi một tinh thần cởi mở và dung hợp
Tăng sĩ và thanh niên phật tử hy sinh
CHƯƠNG XXXI
XÂY DỰNG LẠI CÁC CƠ SỞ HÀNH ĐẠO
Khuynh hướng thân kháng chiến của các tổ chức Phât giáo
Đạo Phật xoa dịu đau thương
Phật tử đi tìm một con đường mới
CHƯƠNG XXXII
CHÙA ẤN QUANG VÀ CHÙA XÁ LƠI
Phật học đường Nam Việt
Giáo hội tăng già Nam Việt
Thiền sư Thiện Hòa
Thiền sư Hành Trụ
Phật học đường Huệ Nghiêm
Các ni viện miền Nam
Cư sĩ Chánh Trí và hội Phật học Nam Việt
Lễ cung nghênh xá lợi Phật tổ
Tư tưởng Phật học của Chánh Trí
CHƯƠNG XXXIII
CHÙA LINH QUANG VÀ CHÙA TỪ ĐÀM Ở TRUNG VIỆT
Chùa Linh Quang và sơn môn tăng già ở Trung Việt
Thiền sư Mật Nguyện
Cư sĩ Chơn An
Giới tăng sĩ đứng ra đảm nhiệm guồng máy lãnh đạo
Phật học đường Báo Quốc
Các trường tư thục Bồ Đề
Tổ chức gia đình Phật tử
Các cơ sở tăng học
Ni sư Diệu Hương và ni viện Diệu Đức
Những tạp chí Phật học
Thiền sư Đôn Hậu
CHƯƠNG XXXIV
CHÙA QUÁN SỨ Ở BẮC VIỆT
Hội tăng ni chỉnh lý Bắc Việt
Tổng hội Phật giáo Việt Nam và giáo hội tăng già toàn quốc
Thiền sư Tuệ Tạng
Hội Phật tử Việt Nam
Thiền sư Tố Liên
Thiền sư Trí Độ
Thiền sư Trí Hải
Các ni viện miền Bắc
Ni sư Đàm Soạn
CHƯƠNG XXXV
CON ĐƯỜNG THỐNG NHẤT
Tổng hội Phật giáo
Vận động thống nhất thực sự
Xây dựng một nền Phật giáo dân tộc
Con đường bất bạo động đi tới hòa bình, độc lập và thống nhất
Thiền sư Huệ Quang
Thiền sư Khánh Anh
Phật sự từ 1956 đến 1960
CHƯƠNG XXXVI
THẾ ĐỨNG CỦA PHẬT GIÁO VIỆT NAM
Thái độ bất hợp tác của Phật giáo và đạo dụ số 10
Ông Ngô Đình Diệm chấp chính
Con đường đôc lập với các thế lực chính trị tranh chấp
CHƯƠNG XXXVII
NHỮNG NGUYÊN DO ĐƯA TỚI CUỘC VẬN ĐỘNG CHỐNG
CHẾ ĐỘ NGÔ ĐÌNH DIỆM
Một cuộc vận động được toàn dân ủng hộ
Về chế độ Ngô Đình Diệm
Phật giáo bị chèn ép
CHƯƠNG XXXVIII
CUỘC VẬN ĐỘNG CHỐNG ĐỐI CHẾ ĐỘ NGÔ ĐÌNH DIỆM
Phật học và Phật giáo
Bảo vệ lá cớ năm sắc
Vụ tàn sát trước đài phát thanh Húe
Hoạch định đường hướng và phương phápvận động
ủy ban liên phái bảo vệ Phật giáo
Phát khởi cuộc vận động
Chiến thuật của chánh quyền
ủy ban liên bộ
Ngọn lửa Thích Quảng Đức
Thông cáo chung
Thông cáo chung không được thực thi
CHƯƠNG XXXIX
PHẬT TỬ ĐÒI THỰC THI THÔNG CÁO CHUNG
Cuộc tuyệt thực tại chùa Xá Lợi
Biểu tình diễn hành
Tăng ni bị giam giữ
Dư luận quốc tế chấn động
Hệ thống thông tin của ủy ban liên phái
Những thủ đoạn của chính quyền
Ngọn lửa Nguyên Hương
Kế hoạch “nước lũ”
Ngọn lửa Thanh Tuệ
Ngọn lửa Diệu Quang
Lệnh tổng đình công tại Huế
Ngọn lửa Tiêu Diêu
Giáo chức đại học từ chức
Lễ cầu siêu tại chùa Xá Lợi
Đòn ác liệt cuối của chính quyền
CHƯƠNG XXXX
CHÍNH QUYỀN NGÔ ĐÌNH DIỆM SỤP ĐỔ
Sinh viên và học sinh đứng dậy
Phật giáo thuần túy
Ngọn lửa Quảng Hương
Phái đoàn điều tra Liên Hiệp Quốc tới Sài Gòn
Ngọn lửa Thiện Mỹ
Cuộc đảo chính ngày 1.11.1963
Vai trò của những cấp chỉ huy trẻ trong quân đội
Các tướng lãnh ngờ vực Hoa Kỳ
Tiến trình của cuộc đảo chính
Chiếc hầm bí mật dưới dinh Gia Long
Số phận không may của tổng thống và ông cố vấn
Niềm vui của quần chúng sau ngày đảo chính
Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất được thành lập
CÁC PHỤ BẢN
TÀI LIỆU THAM KHẢO
BẢNG TRA CỨU