TÌM HIỂU GIÁO LÝ PHẬT GIÁO
NGUYÊN THỦY
THÍCH HẠNH BÌNH
Nhà Xuất Bản Phương Đông
LỜI GIỚI THIỆU
Tác phẩm “Tìm hiểu Giáo lý Phật giáo nguyên thủy” vốn là “Tìm hiểu Giáo lý Phật giáo nguyên thủy” trước đây, đã được xuất bản lần thứ nhất vào năm 2004, là tuyển tập những bài viết và dịch của tác giả (Hạnh Bình). Trong đó, có hai bài: “Lập trường và phương pháp nghiên cứu Phật pháp” và “Vị trí thánh điển Hoa văn đối với Phật giáo thế giới” của HT. Ấn Thuận, Taiwan. Hai bài này, với mục đích giới thiệu cho giới nghiên cứu Phật giáo người Việt chúng ta thấy được tầm quan trọng của Bộ Đại Tạng Kinh bằng chữ Hoa. Đồng thời, giới thiệu phương pháp nghiên cứu Phật học của Hòa thượng, cho nên đã đưa hai bài viết này vào tập sách này.
Tuy nhiên, trong lần tái bản, tôi tách hai bài này khỏi tác phẩm, biên tập vào một tác phẩm “Phật pháp và cuộc sống” với nội dung toàn bộ là những bài viết của Hòa thượng, đã được xuất bản lần thứ nhất tại Taiwan, sẽ tái bản ở trong nước trong thời gian gần đây.
Trong lần tái bản tập “Tìm hiểu Giáo lý Phật giáo nguyên thủy”, trừ ra hai bài vừa nêu, phần còn lại sẽ được giữ nguyên, nhưng có sửa chữa và bổ sung một vài chỗ. Đồng thời, thêm một bài mới là “Phương pháp tu tập trong A Tỳ Đạt Ma”. Bài này, vốn được đăng trên Website: www.quangduc.com
Những bài viết này, với nội dung chủ yếu tìm hiểu những vấn đề như: Giới định tuệ, nhân quả nghiệp báo, mối quan hệ giữa vô ngã và nhân quả, thế nào gọi là tu và phương pháp tu tập trong Phật giáo như thế nào? Phật pháp có liên hệ gì với cuộc sống con người? Đó là những vấn đề bản thân tôi cũng như các phật tử cùng quan tâm. Điểm đặc biệt của những bài viết này, những quan điểm tư tưởng được trình bày hoàn toàn dựa vào kinh điển, và có trích dẫn chú thích rõ ràng, chủ yếu dựa vào nguồn tư liệu của Thượng tọa bộ, ngang qua các Kinh A Hàm, Nikaya và một số luận trong hệ thống luận tạng (Abhidhamma).
Nguồn tư liệu này có vai trò lịch sử khá quan trọng cho việc tìm hiểu lịch sử phát triển tư tưởng của Phật giáo Ấn Độ. Nói cách khác nó là nguồn tư liệu cơ bản để hình thành tư tưởng các Bộ phái và ngay cả tư tưởng Phật giáo Đại thừa về sau. Đó là lý do tại sao, trong thời gian qua tôi viết bài nghiên cứu đều tập trung vào các nguồn tư liệu này. Lẽ tất nhiên công việc nghiên cứu Phật pháp của tôi không dừng lại ở đó, sẽ tiếp tục nghiên cứu đến Phật giáo Bộ phái và cuối cùng là tư tưởng Phật giáo Đại thừa. Nó chỉ là giai đoạn thứ nhất trong quá trình nghiên cứu lịch sử tư tưởng Phật giáo ở Ấn Độ của tác giả.
Hy vọng, với những suy nghĩ nhỏ nhoi trong tập sách nhỏ này, sẽ là những gợi ý cho độc giả có những sáng kiến mới cho sự nghiệp hoằng dương phật pháp, lợi lạc quần sinh.
Mặc dù đã cố gắng, nhưng không làm sao tránh khỏi những lỗi lầm. Mong độc giả, thiện hữu tri thức chỉ điểm.
Đầu xuân năm Đinh Hợi, 2007
Kính bút
Thích Hạnh Bình
MỤC LỤC
Lời giới thiệu
QUAN ĐIỂM TU TẬP TRONG PHẬT GIÁO NGUYÊN THỦY
I. Dẫn luận
II. Đức Phật chỉ là bậc Đạo sư
III.Mối quan hệ giữa niềm tin và sự hiểu biết
IV.Đạo Phật đặc biệt chú trọng vai trò thấy và biết
V. Nguồn gốc của khổ đau
1.Cái không thực có ở ngoài tạo lo âu phiền muộn
2.Cái không thực có ở trong tạo lo âu phiền muộn
VI.Tu tập là gì?
VII. Bảy phương pháp đoạn trừ phiền não
1. Phiền não do tri kiến đoạn trừ
2. Phiền não do phòng hộ đoạn trừ
3. Phiền não do thọ dụng đoạn trừ
4. Phiền não do kham nhẫn đoạn trừ
5. Phiền não do tránh né đoạn trừ
6. Phiền não do trừ diệt đoạn trừ
7. Phiền não do tu tập đoạn trừ
VIII. Kết luận
NGHIỆP TRONG PHẬT GIÁO NGUYÊN THỦY
I. Dẫn luận
II. Tinh thần và mục đích giáo dục của đức Phật
III.Thế nào gọi là nghiệp?
1. Nội dung và ý nghĩa “Kinh Tiểu Nghiệp Phân Biệt”
2. Nội dung và ý nghĩa “Kinh Đại Nghiệp Phân Biệt”
IV. Sự dị biệt giữa quan điểm Nghiệp của Kỳ na giáo và Phật giáo
V. Nghiệp và vô ngã
VI. Nghiệp là nền tảng của đạo đức
1. Học thuyết Nghiệp là định hướng xây dựng đời sống hạnh phúc cho Con người
2. Học thuyết Nghiệp là nền tảng xây dựng xã hội lành mạnh và đạo đức
VII. Kết luận
PHƯƠNG PHÁP TU TẬP TRONG A TỲ ĐẠT MA
I. Dẫn luận
II.Từ A Hàm phát triển thành A Tỳ Đạt Ma
1.Vị trí “Kinh A Hàm” trong thánh điển Phật giáo
2.Nguồn gốc tư tưởng A Tỳ Đạt Ma
III.Ý nghĩa của việc tu tập
IV.Giác ngộ giải thoát là mục đích của người xuất gia
1.Thân xuất gia nhưng tâm không xuất gia
2.Tâm xuất gia nhưng thân chưa xuất gia
3.Thân và tâm đều xuất gia
4.Thân và tâm không xuất gia
V. Nguyên tắc thọ dụng phẩm vật cúng dường
VI.Tu tập – Quán tứ niệm xứ
1.Quán thân
2.Quán thọ
3.Quán tâm
4.Quán pháp
VII. Kết luận