MỞ ĐẦU
Cách đây ít lâu tôi có đến thuyết giảng tại một trường Đại Học. Thuyết trình viên trước tôi nói khoảng hơn một tiếng rưởi đồng hồ, quá giờ quy định. Khoảng thời gian nghỉ ngơi giữa hai buổi diễn thuyết bị thu hẹp lại, và tôi bị gọi lên bục giảng ngay sau đó. Để tỏ sự quan tâm đến thính giả, tôi mở đầu bài nói chuyện với câu hỏi: «Quý vị đã có thì giờ đi tiểu hết chưa?»
Cử tọa rõ ràng bị bất ngờ trước câu hỏi của tôi. Lại càng ngạc nhiên hơn nữa, khi họ thấy người đang đứng trước mặt nói về chuyện tiểu tiện, lại là một vị sư. Mọi người cười ầm lên.
Bắt đầu như vậy rồi, tôi lại tiếp tục lái vào tiêu điểm: «Tiểu tiện không là việc người khác làm giùm bạn được. Chỉ có mình mới đi tiểu cho mình được thôi.»
Câu này thật sự đã phá vỡ khoảng cách, và họ cười càng tận tình hơn nữa. Nhưng thực sự ta phải thấy rằng, chỉ có chính mình mới đi tiểu cho mình được thôi, không ai khác có thể làm thế được; là một nhận định hoàn toàn nghiêm túc.
Thời xa xưa bên Trung Hoa, có vị tăng nhập chúng tu thiền nhiều năm trong thiền viện của ngài Đại Huệ, nhưng dù đã hết sức tinh tấn vẫn không chứng ngộ. Một hôm thầy ra lệnh cho vị tăng đem lá thư đến một nơi xa xôi thuộc vùng Trường Sa. Chuyến đi và về có thể mất đến nửa năm như chơi. Tăng nghĩ: «Ở thiền viện thường không có thì giờ tu tập. Ai mà rảnh rỗi đi làm một công việc như thế!» Tăng bèn hỏi ý kiến một sư huynh về việc này, sư huynh bật cười đáp: «Dù đang du hành, đệ cũng vẫn tọa thiền được cơ mà!» Thế là hai người bắt đầu cuộc hành trình.
Một hôm, trên đường đi, sư đệ bỗng bật khóc, than thở: «Em đã tu bao nhiêu năm nay rồi mà giờ chưa thấy đạt được gì cả. Rồi bây giờ, lang thang khắp nơi như thế này làm sao mà em chứng ngộ được chứ.»
Nghe vậy, sư huynh cố nói thật mạnh bạo phũ phàng như tát nước: «Ta sẽ làm tất cả những gì có thể làm được trong chuyến đi này. Nhưng có năm điều mà ta không làm thế cho đệ được. Đó là: Ta không thể mặc quần áo thế cho đệ. Ta không thể ăn thế cho đệ. Ta không thể đại tiện thế cho đệ. Ta không thể tiểu tiện thế cho đệ. Và ta không thể vác đệ lên vai mà sống cuộc đời của đệ thế cho đệ được.»
Khi nghe những câu này, vị sư đệ bỗng bừng tỉnh khỏi cơn mê và đại ngộ.
Tôi hy vọng khi đọc những lời này, bạn sẽ nhận ra rằng những gì tôi nói ở đây không phải chỉ là về tôi hay về việc xảy ra ở đâu đâu. Không phải như thế, những điều tôi nói ở đây chính là những vấn đề khẩn thiết của các bạn.
NỘI DUNG
Phần Một: BƯỚC ĐẦU
Viễn ảnh cái chết
Không có gì chắc chắn
Cuộc gặp gỡ trong bước đường cùng
Không có gì là rác
Chỉ còn biết lau chùi
Lời răn dạy của Khổng Tử
Việc phải lo
“Không thể làm được”
Giữa thầy và trò
Chuyện của nó và tôi
Ba loại đệ tử
Cho tiền mai táng
Ý nghĩa của sự can đảm
Tôi đang làm gì ở đây?
Niềm tin vạn năng
Phần Hai: RÈN LUYỆN
Tâm Bất Động
Biết đến cái ngu của mình
Đời sống trong thiền viện
Không bao giờ hết tu
Phần Ba: NỞ HOA
Điều gì đây?
Thượng đế ở ngay đây
Cái chết có bí hiểm không?
Tâm như thủy
Cái chết của ông tôi
Pháp Vô Lậu
Chết trong khi đang sống
Buông thả trong cái chết
Mạng sống Phật